Της Κατερίνας Γιαννούλια
Να αλλάξει ο ορισμός στον Ποινικό Κώδικα
Η προτεινόμενη αλλαγή του άρθρου 336 του Ποινικού Κώδικα, στο οποίο ορίζεται ο βιασμός, είναι σίγουρα οπισθοδρόμηση και έρχεται σε μια στιγμή που διαπιστώνεται οπισθοδρόμηση στην ίδια τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.
Στο άρθρο 336 ορίζεται ο βιασμός ως εξής: «Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη».
Η νέα πρόταση εξειδικεύει και περιορίζει τις περιπτώσεις της «απειλής σπουδαίου και άμεσου κινδύνου» μόνο σε εκείνες που αφορούν «απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας».
Παρόλο που η νομοθεσία ενός κράτους δεν αρκεί για να αλλάξουν η αντιμετώπιση των γυναικών και οι νοοτροπίες που συνοδεύουν τη θέση στην οποία το σύστημα έχει βάλει τη γυναίκα, είναι ενδεικτική της κυρίαρχης σκέψης που επικρατεί και της κατεύθυνσης που στοχεύει.
Έτσι, παρά τις επιτυχημένες και, για πρώτη φορά, απεργιακές διαδηλώσεις που έγιναν στην Ελλάδα τη φετινή 8 Μάρτη, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έδειξε τη δέουσα προσοχή και θεώρησε ότι δεν θα πάρει κανείς και καμιά «χαμπάρι» την αλλαγή, προς το χειρότερο, του άρθρου για το βιασμό, που εμφανίστηκε στη δημοσιότητα δύο μέρες πριν τις κινητοποιήσεις για την παγκόσμια μέρα των γυναικών.
Η ερώτηση 55 βουλευτών-βουλευτριών του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να αλλάξει ο ορισμός του βιασμού με βάση τη μη συναίνεση και όχι μόνο τη βία, μπορεί να αξιοποιηθεί από το κυβερνόν κόμμα για να δείξει τελικά «ευαισθησία σε κοινωνικά και δικαιωματικά ζητήματα». Η οικονομική κατάσταση και η κόλαση που έχει δημιουργηθεί για τις γυναίκες της εργατικής τάξης, με τη μνημονιακή κατάρρευση όλων των υποστηρικτικών δημόσιων δομών για παιδιά, ηλικιωμένους, αρρώστους, είναι αποτέλεσμα των ψήφων που έχουν δώσει στη βουλή ακριβώς αυτοί κι αυτές που τώρα κόπτονται για τον ορισμό του βιασμού. Υποκρισία! Ψηφίζουν λιτότητα και βαρβαρότητα στις πλάτες των γυναικών από τη μια κι επιχειρούν «ξέπλυμα» από την άλλη.
Όταν οι γυναίκες αναγκάζονται να «γυρίσουν στο σπίτι», την «κουζίνα», στα παιδιά και τους παππούδες, όταν γυρίζουν χρόνια πίσω, στο έλεος και τις ορέξεις του αφεντικού, γιατί η ανεργία είναι το μεγάλο φόβητρο, τότε ακολουθεί όλη η αντιδραστική ιδεολογία που «επιτρέπει» την αντιμετώπιση των γυναικών ως κάθε είδους «εργαλεία».
Εμείς που παλεύουμε και θέλουμε μια άλλη κοινωνία, με τις γυναίκες ίσες με τους άντρες, χωρίς κέρδη που κοστίζουν ανθρώπινες ζωές, εμείς θα ασχοληθούμε ειλικρινά και κινηματικά και με τη νομοθεσία και τον Ποινικό Κώδικα για τους βιασμούς.
Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) αποτελεί το πιο πλήρες νομικό πλαίσιο, μέχρι σήμερα, για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και υποχρεώνει τα κράτη να ποινικοποιήσουν όλες τις μη συναινετικές πράξεις σεξουαλικής φύσης.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης υπογράφηκε το 2011 και τέθηκε σε υποχρεωτική ισχύ για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ το 2014. Η Σύμβαση αυτή επικυρώθηκε στην Ελλάδα με νόμο του κράτους το Μάρτιο του 2018, χωρίς όμως να ενσωματωθεί στη νομοθεσία που ορίζει αναλόγως τον βιασμό.
Σύμφωνα με το άρθρο 36 αυτής της Σύμβασης: «Η συναίνεση πρέπει να παρέχεται εκουσίως, ως αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης του ατόμου η οποία αξιολογείται στο πλαίσιο των περιστάσεων».
Από τη Διεθνή Αμνηστία διαβάζουμε τα εξής: «Ένας νομικός ορισμός του βιασμού, που θα βασίζεται στην απουσία συναίνεσης, δεν είναι νέος ή πρωτοποριακός. Η διεθνής και περιφερειακή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη απαιτεί από τα κράτη να προστατεύουν όλους και όλες από τον βιασμό. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τον αγώνα ενάντια στις βασικές αιτίες της σεξουαλικής βίας, μεταβάλλοντας τους νόμους, τις πολιτικές και τις συμπεριφορές που θέτουν τους ανθρώπους, και κυρίως τις γυναίκες και τα κορίτσια, σε κίνδυνο βιασμού».
Την ώρα που τα στοιχεία από έρευνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (χώρες της ΕΕ) αποκαλύπτουν ότι 1 στις 20 γυναίκες στην ΕΕ έχουν βιαστεί μετά την ηλικία των 15 ετών (πρόκειται για περίπου 9 εκατομμύρια γυναίκες) και ότι 1 στις 10 γυναίκες στην ΕΕ βίωσαν κάποια μορφή σεξουαλικής βίας μετά την ηλικία των 15 ετών, η Διεθνής Αμνηστία διαπιστώνει ότι μόνο 8 από τις 31 χώρες έχουν θεσπίσει τη νομοθεσία τους για τον βιασμό στη βάση της συναίνεσης.
Σε ορισμένες χώρες, οι νόμοι περί βιασμού και σεξουαλικής βίας εξακολουθούν να πλαισιώνονται από εγκλήματα που σχετίζονται με την «τιμή» ή την «ηθική», υποστηρίζοντας την ιδέα ότι η κοινωνία έχει το δικαίωμα να ελέγχει τα σώματα των γυναικών. Στη Μάλτα, για παράδειγμα, τα σεξουαλικά αδικήματα εμπίπτουν στο κεφάλαιο «εγκλήματα που επηρεάζουν την ομαλή τάξη των οικογενειών».
Και όπως επίσης καταγράφεται στο site της Διεθνούς Αμνηστίας: «Παρά τη σοβαρότητα της παραβίασης, ο βιασμός συχνά δεν καταγράφεται στην Ευρώπη. Ο φόβος του να μη γίνουν πιστευτές, η έλλειψη εμπιστοσύνης στο δικαστικό σύστημα ή το στίγμα που συνδέεται με αυτόν αποθαρρύνουν πάρα πολλές γυναίκες από την αναφορά βιασμού».
Ο αγώνας για την αλλαγή προς το καλύτερο του άρθρου 336 του Ποινικού Κώδικα έχει ξεκινήσει, με συνέλευση που διεκδικεί να επιβάλει ορισμό του βιασμού στη βάση του «χωρίς συναίνεση είναι βιασμός», η οποία συγκέντρωσε πάνω από 120 άτομα στις 13 Μάρτη, 5 μόλις μέρες μετά την επιτυχία των κινητοποιήσεων της 8ης Μάρτη.
Οι κινηματικοί στόχοι που έχουν τεθεί για διαδήλωση στις 27/3 στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέρα που λήγει η διαβούλευση για τις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, μπορούν να επιτευχθούν με μαζικότητα και απεύθυνση σε όλες τις γυναίκες που πλήττονται από τα μνημόνια, τον νεοφελευθερισμό και την αντιδραστική και καταπιεστική ιδεολογία που τα συνοδεύει.
Οι γυναίκες της εργατικής τάξης έχουν απηυδήσει κι έχουν την ανάγκη να εκφράσουν την αγανάκτησή τους, διεκδικώντας τη ζωή τους, όπως λέγαμε οργανώνοντας την απεργία στη δουλειά και στο σπίτι, στις 8 Μάρτη. Γι’ αυτό γυναικείες ομάδες της Αριστεράς, φεμινιστικές συλλογικότητες και κάθε συλλογικός σχηματισμός έχουν ευθύνη να οργανώσουν τις αντιστάσεις και αντιδράσεις.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά