Ανοιχτή επιστολή προς την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας

κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου

Αθήνα, 13.07.2021

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής  Δημοκρατίας,

Πληροφορηθήκαμε από την ιστοσελίδα της Προεδρίας της Ουκρανίας ότι δεχθήκατε επίσημη πρόσκληση να συμμετέχετε σε Διάσκεψη Κορυφής για τη θεσμοθέτηση της λεγόμενης «Πρωτοβουλίας για μια Κριμαϊκή Πλατφόρμα» στο Κίεβο την τελευταία εβδομάδα αυτού του Αυγούστου. Παρόμοιες προσκλήσεις έχουν σταλεί σε αρκετούς αρχηγούς κρατών-μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανόμενου του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι έχουν ήδη αποδεχθεί την πρόσκληση οι ΗΠΑ, η Τουρκία και οι χώρες της Βαλτικής. Στόχος της «Διάσκεψης Κορυφής» είναι, σύμφωνα με δηλώσεις του Προέδρου της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι, η δημιουργία ενός διεθνούς μηχανισμού για την αποκατάσταση των σχέσεων Ρωσίας-Ουκρανίας μέσω της αντιστροφής της επανένωσης της Κριμαϊκής Χερσονήσου με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Από τα κεντρικά ζητήματα συζήτησης της «Διάσκεψης Κορυφής» θ’ αποτελέσουν επίσης τα δικαιώματα των Τατάρων της Κριμαίας, για τα οποία η Τουρκία διεξάγει από το 2014 παγκόσμια εκστρατεία. Στις προθέσεις των μετεχόντων της «Πρωτοβουλίας» είναι η «Κριμαϊκή Πλατφόρμα» να θεσμοθετηθεί ως μόνιμος μηχανισμός σε όλα τα επίπεδα: Αρχηγών κρατών, υπουργών άμυνας και εξωτερικών, εμπειρογνωμώνων, αλλά και κοινοβουλίων των χωρών που θα συμμετέχουν.

Οι υπογράφοντες αυτό το κείμενο είμαστε όλοι μέλη της «Ελληνικής Λέσχης Φίλων της Κριμαίας» κι απευθυνόμαστε σε σας κάνοντας έκκληση να μην παραβρεθείτε. Επειδή σε απλά ελληνικά, όλοι καταλαβαίνουμε τι θα θεσμοθετηθεί στη «Σύσκεψη Κορυφής» του Κιέβου: Θα επιχειρηθεί η δημιουργία ενός νέου επιθετικού ψυχροπολεμικού  άξονα χωρών του ευρωατλαντισμού.

Ο άξονας αυτός θα στρέφεται κατ’ αρχήν με ευθύ τρόπο ενάντια στη θέληση των λαών της Κριμαίας, όπως αυτή εκφράστηκε με το δημοψήφισμα της 16^ης Μαρτίου 2014, που διεξήχθη σε συνθήκες απόλυτης ελευθερίας έκφρασης σύμφωνα με όλους τους διεθνείς παρατηρητές, και στο οποίο οι λαοί της Κριμαίας οδηγήθηκαν μετά το γνωστό πραξικόπημα της Πλατείας Μαϊντάν, που προκάλεσε την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης και του Προέδρου της Ουκρανίας. Ένα πραξικόπημα με τη σφραγίδα νεοναζιστικών οργανώσεων, πριν απ’ όλα του διεθνούς συνεργάτη της «δικής μας» Χρυσής Αυγής, παραστρατιωτικού «Δεξιού Τομέα», αλλά και με αμέριστη ευρωατλαντική στήριξη. Αν η απόφαση που πήραν το 2014 οι λαοί της Ουκρανικής Χερσονήσου ήταν σωστή ή όχι, μπορεί να κριθεί από την «έκρηξη» δράσης ακροδεξιών και νεοναζιστικών ομάδων που ακολούθησε, αλλά και κρατικών πράξεων και νομοθετημάτων με στόχο την περιθωριοποίηση των μειονοτήτων της χώρας, πολιτικές που η Ουκρανία δυστυχώς βιώνει αμείωτες μέχρι σήμερα. Αποκορύφωμα της βίας και της ωμότητας που κυριάρχησε, ήταν η φωτιά που με την ανοχή των αρχών προκλήθηκε από ακροδεξιούς παραστρατιωτικούς στην Έδρα των Συνδικάτων στην Οδησσό τον Μάιο 2014, με αποτέλεσμα 48 «αντιμαϊντάν» διαδηλωτές, που είχαν καταφύγει μέσα στο κτίριο, να χάσουν τη ζωή τους. Παράλληλα, με βάση τους νόμους που διέπουν πλέον τη χώρα, έχουν αναγνωριστεί επίσημα ως εθνικοί ήρωες συνεργάτες της ναζιστικής Βέρμαχτ, με γνωστότερο τον υπεύθυνο για εγκλήματα πολέμου ενάντια στους Εβραίους, τους Πολωνούς και τους κομμουνιστές, Στεπάν Μπαντέρα. Το «Τάγμα Αζόφ», νεοναζιστικό τάγμα «εθελοντών» που φέρει και επίσημα τα ναζιστικά σύμβολα και τον γνωστό χαιρετισμό, έχει την άμεση τεχνική και στρατιωτική υποστήριξη της κυβέρνησης του Κίεβου, αλλά και άλλων χωρών-μελών του ΝΑΤΟ.

Ταυτόχρονα ο νέος αυτός ψυχροπολεμικός άξονας θα στρέφεται ολοφάνερα ενάντια στην Ρωσική Ομοσπονδία δηλητηριάζοντας ακόμα περισσότερο το διεθνές κλίμα και προωθώντας παραπέρα τη ρωσοφοβία και στρατιωτικές επιθετικές ενέργειες κατ’ αναλογία αυτών που σημειώθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών της άσκησης του ΝΑΤΟ “Sea Breeze” με συμμετοχή και της Ελλάδας. Σε μια τέτοια κατεύθυνση είναι εμφανές ότι η δημιουργία της «Κριμαϊκής Πλατφόρμας» κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί την ειρήνη και την ανάγκη συνέχισης ενός διεθνούς διαλόγου βασισμένου στο πνεύμα και το γράμμα της Συμφωνίας του Μινσκ.

Κυρία Πρόεδρε,

Αρκετοί από τους υπογράφοντες έχουμε επισκεφτεί τα τελευταία χρόνια την Κριμαϊκή Χερσόνησο με πρόσκληση των Ελληνικών κοινοτήτων και άλλων πολιτιστικών και οικονομικών φορέων της περιοχής κι έχουμε διαπιστώσει με τα ίδια μας τα μάτια πόσο απέχει η εικόνα που εκπέμπουν για την Κριμαία διάφορα Φόρα του εξωτερικού από την πραγματικότητα της καθημερινότητας των λαών της. Έχουμε διαπιστώσει ιδιαίτερα πόσο σημαντικές είναι οι θεσμικές, πολιτιστικές κι εκπαιδευτικές κατακτήσεις των Ελλήνων της Κριμαίας, οι ρίζες των οποίων πάνε πίσω μέχρι και την εποχή της αρχαίας Ταυρίδας. Ορισμένοι από μας που υπογράφουμε, παρακολουθήσαμε το 2017 μάθημα Ελληνικών στο 2^ο Σχολείο της Γιάλτας, στο οποίο συμμετείχαν παιδιά απ’ όλες τις τάξεις του Δημοτικού και του Γυμνάσιου, λίγα απ’ αυτά ελληνικής καταγωγής, τα περισσότερα ρωσάκια, ταταράκια και γερμανάκια από άποψη εθνικής προέλευσης. Με ελάχιστα βιβλία, η σχολική ύλη βασιζόταν κυρίως στις σημειώσεις της διδάσκουσας, ελληνικής καταγωγής καθηγήτριας Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Σεβαστούπολης, καθώς και στην εκμάθηση σύγχρονης ελληνικής ποίησης και τραγουδιών. Απ’ όσο πληροφορούμαστε σήμερα, μέσα στα επόμενα χρόνια τα μαθήματα ελληνικών που ξεκίνησαν το 2014 στο 2^ο Σχολείο της Γιάλτας θεσμοθετήθηκαν πλέον σε όλα τα σχολεία της πόλης.

Σε τελευταία ανάλυση, οι Έλληνες της Κριμαίας αποτελούν επίσημα αναγνωρισμένη μειονότητα και συμβιώνουν αρμονικά μαζί με δεκάδες άλλες εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες της Κριμαίας, πλήρως κατοχυρωμένες από το υπάρχον σύνταγμα και τους νόμους που διέπουν το νότιο άκρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Δε συμβαίνει το ίδιο με την Ουκρανία. Πρόσφατα και με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, ψηφίστηκε ο περίφημος «νόμος για τους αυτόχθονες πολίτες της Ουκρανίας», ένας νόμος που διαχωρίζει τους πολίτες της χώρας σε δύο κατηγορίες: αυτούς που απολαμβάνουν πλήρη δικαιώματα και αυτούς που – αν και πολίτες της χώρας – δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους, καθώς ορίζονται, εντελώς αυθαίρετα και χωρίς κανένα κριτήριο, ως «μη αυτόχθονες». Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία μετά τη ναζιστική Γερμανία, που ένα κράτος αποφασίζει απροκάλυπτα την πολιτική που θ’ ακολουθήσει απέναντι στους πολίτες του χωρίζοντας τους ανάλογα με την εθνική τους προέλευση. Ανάμεσα στους «μη αυτόχθονες» συμπεριλαμβάνονται βεβαίως οι ρωσόφωνοι κάτοικοι της Ουκρανίας, που αποτελούν και την πλειοψηφία στην κεντρική και ανατολική Ουκρανία. Κι ενώ στους «αυτόχθονες» περιλαμβάνονται ρητά οι Ουκρανοί της Δυτικής Ουκρανίας και οι Τάταροι, δεν αναφέρονται πουθενά ως τέτοιοι οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί, που οι ρίζες τους φτάνουν στις αρχαίες ελληνικές αποικίες μεταξύ Οδησσού και Μαριούπολης.

Γνωρίζετε βεβαίως ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει μιλήσει με σαφήνεια για τη στενή σχέση Ουκρανίας – Τουρκίας στον αμυντικό τομέα – και όχι μόνο, μια σχέση που μετράει ήδη συμβάσεις προμήθειας τουρκικού στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Ο ίδιος δηλώνει ανοιχτά σχετικά με τις επιδιώξεις του για το λεγόμενο «σχέδιο παντουρκισμού», ότι αυτό ξεκινάει από την επίσημη μειονότητα των Τατάρων της Κριμαίας, τους οποίους ο Πρόεδρος της Τουρκίας χαρακτηρίζει ως «τουρκική μειονότητα». Όλοι όσοι από μας βρέθηκαν στην Κριμαία τα τελευταία χρόνια, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τόσο με εκλεγμένα μέλη της ηγεσίας των Τατάρων όσο και με απλούς πολίτες και είμαστε πεισμένοι ότι στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι Τάταροι συμμετείχαν στο δημοψήφισμα και ψήφισαν, όπως όλοι οι λαοί της Κριμαίας, συντριπρικά υπέρ της επανένωσης, ενώ δεν καταλαβαίνουν τη συζήτηση περί «καταπίεσης» των δικαιωμάτων τους.

Σε μια τέτοια συγκυρία, η συμμετοχή της χώρας μας στην «Κριμαϊκή Πλατφόρμα» θα την ωθήσει σε θέση πλήρους αντιπαράθεσης με τα συμφέροντα της ελληνικής κοινότητας της Κριμαίας, αλλά και των άλλων λαών της Χερσονήσου, συμπεριλαμβανομένων των Τατάρων.

Η Ελλάδα δε μπορεί να φιλοδοξεί ν’ αποτελέσει από κοινού με την Τουρκία την οικονομική και στρατιωτική «εμπροσθοφυλακή» του ΝΑΤΟ στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Αντιθέτως, οφείλει να διαδραματίσει έναν ρόλο βασισμένο στον διάλογο, την κατανόηση και την πολιτική επίλυση των όποιων προβλημάτων υπάρχουν και ανακύπτουν.

Οφείλουμε στον ελληνικό λαό, που έχει πληρώσει βαρύ τίμημα για επιθετικές πολιτικές που καθορίζονταν πέρα και έξω από τις ανάγκες του, πέρα και έξω από τα σύνορά της χώρας, να πράξουμε ως χώρα ό,τι είναι δυνατόν, ώστε η πολυπόθητη ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή μας να εδραιωθεί, αντί να υπονομευτεί ακόμα περισσότερο.

Κυρία Πρόεδρε,

Με ή χωρίς ψυχροπολεμικές φιέστες και μηχανισμούς, η ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Ελπίζουμε ότι η φωνή της σύνεσης, της ειρήνης και της αποφυγής προκλήσεων τελικά θα εισακουστεί.

Νάντια Βαλαβάνη πρ.βουλευτής & υπουργός

Άρης Βασιλόπουλος πρ. δήμαρχος Ν.Φιλαδέλφειας-Ν.Χαλκηδόνας

Ζήσης Ζαννας πρ.βουλευτής 

Ήσυχος Κώστας πρ.βουλευτής & υπουργός

Μαρία Καλύβα δημοσιογράφος 

Ιωάννης Κουζής πανεπιστημιακός, Πάντειος

Βασίλης Μακρίδης Master δημοσιογραφίας-μεταφραστής, Κρατικό Πανεπιστήμιο

Ροστόφ-Να-Ντονού

Χρήστος Παπαδέας πρ. διευθυντής αεροδρομίου Αθηνών Αεροφλοτ 

Θανάσης Πετράκος πρ. βουλευτής,  περιφερειακός σύμβουλος Πελοποννήσου 

Γιάννης Ραχιώτης νομικός,  μέλος του ΔΣ Δημοκρατικών Δικηγόρων Ευρώπης

Θέμις Τζήμας  μεταδιδακτορικός ερευνητής Α.Π.Θ.

Βασίλης Φούσκας πανεπιστημιακός, Λονδίνο

Βασίλης Χατζηλάμπρου υγειονομικός, πρ.βουλευτής