Της Μυρσίνης Αθανασιάδου

Ο προοδευτικός Άγγλος συγγραφέας Τζόναθαν Κόου, ανατόμος της αγγλικής κοινωνίας και της σύγχρονης πολιτικής σκηνής στο νέο του μυθιστόρημα “Μέση Αγγλία” του 2018 (εκδ. “Πόλις”), ως κύριο στόχο έχει το Brexit. 

Χρησιμοποιεί πάλι τους ίδιους ήρωες της “Λέσχης των τιποτένιων” που τους γνωρίσαμε εφήβους και στον “Κλειστό κύκλο” ενήλικες. Στο νέο αυτό έργο ο Μπέντζαμιν, ο επίδοξος επί τριάντα χρόνια συγγραφέας, ο δημοσιογράφος Νταγκ, ο εκδότης Φίλιπ, η Λόις που κουβαλά το ψυχικό της τραύμα από την βομβιστική επίθεση στο Μπέρμιγχαμ έχουν πια περάσει τα πενήντα. Στους βασικούς ήρωες προστίθεται η Σόφι, κόρη της Λόις, ο σύζυγός της Ίαν, η Κοριάντερ, κόρη του Νταγκ, για να ακουστεί και η φωνή της νεότερης γενιάς, η Γκέιλ, για να εκπροσωπήσει τους συντηρητικούς βουλευτές που ήθελαν την παραμονή στην Ε.Ε. Η γενέθλια πόλη του συγγραφέα, το Μπέρμιγχαμ, είναι πάλι ο χώρος που διαδραματίζονται τα γεγονότα και όπου εκφράζεται η Μέση Αγγλία και επίσης το Λονδίνο, όπου λαμβάνονται οι σημαντικές για το μέλλον της χώρας αποφάσεις. Μερίδιο στην τοπιογραφία έχει και η Γαλλίακαι ιδιαίτερα η Προβηγκία, όπου βρίσκουν καταφύγιο οι ήρωες.

Περισσότερο όμως από τις ζωές τους, τις σχέσεις τους και τα πάθη τους ο Κόου, όπως και στα άλλα μυθιστορήματά του, ενδιαφέρεται να εκφράσει τις πολιτικές του απόψεις. Έτσι, αφού για την κακοδαιμονία της χώρας του θεωρεί ότι ευθύνεται η Θατσερική πολιτική της δεκαετίας του 70, η αποβιομηχάνιση της χώρας και η ανεργία, επιρρίπτει ευθύνες και στους συντηρητικούς πολιτικούς του κλειστού κύκλου της Οξφόρδης, όπου φοίτησαν την δεκαετία του 80 οι περισσότεροι που επιθυμούν το Brexit για ίδια οικονομικά συμφέροντα (αναφέρει τους Ντέηβιντ Κάμερον, Μάϊκλ Γκόουβ, Τζέρεμι Χαντ, Τζωρτζ Όσμπορν και αλλού τον Μπόρις Τζόνσον). Στο στόχαστρό του είναι και η Τερέζα Μέι με την εμμονή της για συγκεκριμένη ημερομηνία αποχώρησης από την Ε.Ε., ώστε να μην υπάρχει χρόνος για διαβουλεύσεις, όπως και ο Κάμερον, που χωρίς βαθύτερη σκέψη για τις τυχόν συνέπειες, οδήγησε στο Δημοψήφισμα.

Αναλύει μέσα από τις συζητήσεις των ηρώων του τις απόψεις του κόσμου και ειδικά της Βαθιάς Αγγλίας, που επιθυμεί να συντηρηθεί ο παλιός τρόπος ζωής, από τα ήθη μέχρι την πανέμορφη αγγλική φύση, και γι αυτό θέλει να φύγουν οι μετανάστες, που αλλάζουν τις παραδόσεις της αγγλικής ζωής. Από την άλλη πλευρά θίγει τις ακρότητες και υπερβολές όσων πρεσβεύουν την πολιτική ορθότητα άκριτα και κατασυκοφαντούν τελικά τα διεμφυλικά δικαιώματα ή άλλου είδους δικαιώματα. Με σαφήνεια υπερασπίζεται τους μετανάστες κατοίκους της Αγγλίας μέσω των απόψεων της Σόφι σε αντιπαράθεση με την συντηρητική πεθερά της, αλλά και με την καλοσύνη του ζευγαριού των Λιθουανών. Τέλος παραθέτει τις εξεγέρσεις των νέων απόκληρων, υποβαθμισμένων ή μεταναστών, για να υποστηρίξει τον λόγο της διαμαρτυρίας τους.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο Κόου μελετώντας το Δημοψήφισμα και τις συνέπειές του μέχρι την περίοδο έκδοσης του έργου του, το 2018, χωρίς να υποτιμά τις αιτίες, παίρνει θέση κατά του Brexit, όπως και άλλοι αγαπημένοι καλλιτέχνες, ο Ίαν Μακ Γιούαν ή ο Κεν Λόουτς. Άλλωστε οι τελικές σκηνές στην Προβηγκία με τους Άγγλους, Ιταλούς, Γάλλους, Λιθουανούς φίλους, γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι, οδηγούν σε σκέψεις για την ενότητα των προοδευτικών Ευρωπαίων.

Ενώ το έργο μιλά για σημαντικά σύγχρονα θέματα που αφορούν στην Αγγλία και όχι μόνο, κυλά αβίαστα με ρέοντα λόγο, πλοκή ενδιαφέρουσα, αφήγηση αριστοτεχνική, με το γνωστό χιούμορ του συγγραφέα, συχνά σαρκαστικό, χωρίς να λείπει το συναίσθημα.

“Η Μέση Αγγλία” είναι λοιπόν ένα βιβλίο, που πρέπει να διαβαστεί, ακόμη και από όσους έχουν άλλη πολιτική άποψη για το Brexit.