Οι τραπεζίτες ζητάνε νέα …«αιμοδοσία», ενώ «αρπάζουν» τις λαϊκές κατοικίες

                   Γιάννης Τόλιος, διδάκτωρ οικονομικών, μέλος ΠΓ της ΛΑΕ

Εισαγωγή

Ο κυκλώνας «Ζορμπάς» έφυγε μεν, αλλά ο ….«χρηματοπιστωτικός κυκλώνας» συγκλονίζει τις ελληνικές τράπεζες.! Πολλοί αποδίδουν τις αναταράξεις στις διεθνείς εξελίξεις και ιδιαίτερα στην Ιταλία, μετά τη δήλωση Σαλβίνη ότι «αυτή η Ευρώπη είναι τελειωμένη», καθώς και την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να καταρτίσει προϋπολογισμό με σύνθημα «πρώτα οι Ιταλοί».! Ωστόσο τα εξωτερικά γεγονότα παρ’ ότι σημαντικά, δεν αρκούν να εξηγήσουν το γιατί οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται «επί ξυρού ακμής», παρά τις δηλώσεις του υπ.Οικονομικών Ε.Τσακαλώτου και του διοικητή ΤτΕ Γ.Στουρνάρα, ότι «οι ελληνικές τράπεζες είναι σε πολύ καλή θέση….».!

Κόκκινα δάνεια και «ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί»

Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν δύο κρίσιμα προβλήματα, που λειτουργούν ως….«βραδυφλεγής βόμβα» στα θεμέλια τους. Πρώτον, έχουν τεράστιο όγκο «κόκκινων δανείων» και δεύτερον έχουν μειώσει δραστικά τις εγκρίσεις νέων δανείων και αντίστοιχα την «παραγωγή» νέων κερδών. Τα «κόκκινα δάνεια» παρά τα μέτρα μείωσης (πλειστηριασμοί, ρυθμίσεις, διαγραφές, πωλήσεις), το ύψος τους από 105 δις στις αρχές 2017, βρίσκεται σήμερα στα 88,5 δις (αντιστοιχεί στο 47% των συνολικών δανείων) και προφανώς δεν πρόκειται να μειωθούν το 2019 στα 64 δις (στόχος που τέθηκε από το μηχανισμό τραπεζικής εποπτείας SSM της ευρωζώνης). Η πολιτική των «ηλεκτρονικών πλειστηριασμών», πέρα από κοινωνικά «βάρβαρη» (2.000 πλειστηριασμούς κάθε μήνα και τουλάχιστον 20.000 το χρόνο στο διάστημα 2018-2022), δεν πρόκειται να δώσει ουσιαστική λύση στο πρόβλημα.

Ο βασικότερος λόγος είναι, ότι οι τράπεζες λόγω της προσφοράς χαμηλού τιμήματος στα πλειστηριαζόμενα ακίνητα, αναγκάζονται πολλές φορές να τα αγοράζουν και να μετατρέπονται σταδιακά σε εταιρίες «real estate» (διαχείρισης ακινήτων), προκειμένου να μην υποστούν μεγάλη συρρίκνωση του «ενεργητικού» τους και διαμόρφωσης αρνητικής σχέσης «ιδίων προς ξένα κεφάλαια» και «συντελεστή φερεγγυότητας». Άρα προκύπτει αδιέξοδο.! Στο ίδιο αποτέλεσμα καταλήγουν και οι πωλήσεις κόκκινων δανείων αντί πινακίου φακής (5-15% της αξίας τους) σε «αρπαχτικά των αγορών» (funds). Άρα κι αυτή η πρακτική καταλήγει σε αδιέξοδα, μαζί και οι τράπεζες.!

Τεράστιο έλλειμμα «ρευστότητας» στην ελληνική οικονομία

Από την άλλη η …«παροχή ρευστότητας στην οικονομία» (παραδοσιακός ρόλος των τραπεζών) έχει ουσιαστικά στερέψει, μαζί και η παραγωγή νέων κερδών.! Οι χορηγήσεις δανείων γίνονται με το σταγονόμετρο, ιδιαίτερα προς μικροεπιχειρήσεις και αγρότες. Το συνολικό ύψος εμφανίζει διαχρονικά καθοδική πορεία (από 11,8 δις το 2010, σε 3,7 δις το 2015 και σε 3,1 δις δις το 2017), με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του κύκλου εργασιών και της κερδοφορίας τους. Η συρρίκνωση της «παροχής ρευστότητας», έχει σχέση με τη δραστική μείωση των λαϊκών αποταμιεύσεων, λόγω των υφεσιακών μέτρων λιτότητας (οι καταθέσεις ταμιευτηρίου από 220 περίπου δις πριν την κρίση, είναι σήμερα κάτω των 120 δις), ενώ από την άλλη, η μεγάλη διαρροή καταθέσεων από τους …«έχοντες» προς ξένες τράπεζες και «φορολογικούς παραδείσους» για την εξασφάλιση υψηλότερων αποδόσεων, επιδεινώνει το πρόβλημα. Παράλληλα οι τράπεζες, προτιμούν να τοποθετούν τις λαϊκές αποταμιεύσεις (που συγκεντρώνουν με επιτόκια 0,3-0,5%), σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου με ετήσιες αποδόσεις 4-5%.!! Τέλος το γενικότερο οικονομικό κλίμα που δημιουργούν τα υφεσιακά μέτρα λιτότητας, περιορίζουν τη λαϊκή κατανάλωση, αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, την παραγωγή και τελικά αυξάνουν την ανεργία. Άρα και από αυτήν την άποψη, η πολιτική των μνημονίων δημιουργεί αδιέξοδα, όχι μόνο στις τράπεζες, αλλά συνολικά στην οικονομία και πάνω από όλα κοινωνικά αδιέξοδα στη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού.

Το σενάριο μιας νέας (έμμεσης) «ανακεφαλαιοποίησης»

Οι αποτυχία της πολιτικής «εξυγίανσης» των τραπεζών, δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία», αλλά προϊόν των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οι οποίες έχουν στο επίκεντρο τα συμφέροντα της χρηματιστικής ολιγαρχίας (δηλ. δανειστών, τραπεζιτών και κατόχων χρηματιστικού κεφαλαίου), ενώ συνυπεύθυνοι είναι οι κυβερνώντες, καθώς και όλες οι μνημονιακές δυνάμεις (κόμματα και φορείς), που στηρίζουν την εφαρμογής τους. Ας θυμηθούμε ότι στο όνομα «σωτηρίας των τραπεζών», στο διάστημα 2012-2015, έγιναν τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις, που στοίχισαν στον ελληνικό λαό πάνω από 40 δις, ενώ οι τράπεζες αντί να περάσουν στον έλεγχο του δημοσίου, πέρασαν στον έλεγχο ιδιωτών (εγχωρίων και ξένων) τραπεζιτών.!!

Ο «χρηματοπιστωτικός κυκλώνας» που βρίσκεται σε εξέλιξη, έφερε πτώση τιμών τραπεζικών μετοχών στο Χρηματιστήριο γύρω στο 40% (η χρηματιστηριακή αξία τους, η λεγόμενη «κεφαλαιοποίηση», από 8,6 δις στις αρχές Οκτώβρη ‘18, έπεσε τις τελευταίες ημέρες κάτω από 5 δις). Η εξέλιξη αυτή φέρνει στο προσκήνιο, ένα σενάριο έμμεσης «ανακεφαλαιοποίησης» τους με «αιμοδοσία κεφαλαίων» από το δημόσιο. Πρωταγωνιστές αυτού του σχεδίου, είναι κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (Δραγασάκης, Φλαμπουράρης, Τσακαλώτος, κά), οι υπερεθνικοί επόπτες της ευρωζώνης και φυσικά οι τραπεζίτες.

Ειδικότερα τα σχέδια έμμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, προβλέπουν ένα είδος «bad bank» (συγκέντρωση όλων των κόκκινων δανείων σε ένα φορέα) με κεφαλαιακή στήριξη του από το δημόσιο.! Τα σενάρια ποικίλουν ανάλογα με το «σχήμα». Συγκεκριμένα, κατόπιν εισήγησης του «Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας» (ΤΧΣ), σχεδιάζεται η δημιουργία «Σχήματος Προστασίας Ενεργητικού» (APS), στο οποίο οι τράπεζες θα εισφέρουν μέρος από τα κόκκινα δάνεια. Τα APS θα έχουν κεφαλαιακή στήριξη από ομόλογα που θα εκδώσει το ελληνικό δημόσιο και τα οποία θα τα διαθέσει στη δευτερογενή αγορά. Εναλλακτικά, είναι η δημιουργία «Οχημάτων Ειδικού Σκοπού» (SPVs) ανά τράπεζα, στα οποία θα τοποθετηθούν μέρος από τα «κακά» δάνεια. Τα SPVs θα εκδώσουν ομόλογα που θα είναι διαπραγματεύσιμα στη δευτερογενή αγορά και ένα μέρος από αυτά θα συνοδεύονται από κρατικές εγγυήσεις. (!) Με αυτά τα «σχήματα» οι τράπεζες μπορούν να απαλλαγούν από ένα μέρος των κόκκινων δανείων ύψους 15 δις, βελτιώνοντας κατά πολύ την κεφαλαιακή τους θέση, ενώ παράλληλα θα εφαρμόζουν και τις άλλες μορφές εκκαθάρισης κόκκινων δανείων. Ωστόσο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρξει έγκριση των υπερεθνικών θεσμών, ώστε να μην θεωρηθεί το συγκεκριμένο μέτρο ως «κρατική ενίσχυση» των τραπεζών.

Το κρίσιμο ζήτημα ωστόσο που παρακάμπτεται, είναι το ποιος πληρώνει για τη νέα «εξυγίανση» και τη «σωτηρία» των τραπεζών και σε ποιόν τελικά ανήκουν οι τράπεζες. Αν υποθέσουμε ότι έστω, μετά από αλλεπάλληλες θυσίες και παλινωδίες , ο έλεγχος των τραπεζών περνούσε στο δημόσιο, όπως υποσχόταν ο ΣΥΡΙΖΑ πριν γίνει κυβέρνηση, θα μπορούσε να ήταν ένα βήμα που θα άνοιγε δρόμους (έστω και εντός των πυλών του συστήματος), επίλυσης των κόκκινων δανείων, προστασίας της λαϊκής κατοικίας και διασφάλισης των λαϊκών αποταμιεύσεων. Όμως δεν υπάρχει τέτοια σκέψη από την κυβέρνηση, η οποία παραμένει πιστή στο δόγμα της «παραμονής πάση θυσία στην ευρωζώνη». Κατά συνέπεια η επιλογή «σωτηρίας» τους, είτε με νέα (έμμεση) ανακεφαλαιοποίηση από το δημόσιο, είτε με το ακραίο σενάριο (παρ’ ότι απόμακρο) της «σωτηρίας» …άλλα Κύπρος, δηλαδή «εκ των έσω» (bail-in) με «κούρεμα» καταθέσεων, είναι σε κάθε περίπτωση άκρως αντιλαϊκό και θα εντείνει τις διαδικασίες φτωχοποίησης του ελληνικού λαού, του φοροκυνηγητού, της παραγωγικής παρακμής, υψηλής ανεργίας, κά.!

Η διέξοδος είναι εθνικοποίηση και εφαρμογή «Σεισάχθειας»

Αυτό που προβάλλει πιο έντονα, από κάθε άλλη φορά στη ζωή, είναι ότι οι πολιτικές «Λιτότητας» και «Επιτροπείας» λειτουργούν ως «αγκάθινο στεφάνι» στο κεφάλι του ελληνικού λαό και συνολικά της χώρας. Η ανατροπή αυτής της πολιτικής αποτελεί ζωτική ανάγκη. Ειδικότερα στο πεδίο των τραπεζών και των κόκκινων δανείων, η συνέχιση της σημερινής πολιτικής, θα οδηγήσει σε μαζικές εξώσεις λαϊκών οικογενειών από τα σπίτια τους …χάριν σωτηρίας των τραπεζών. Η μόνη βιώσιμη λύση, όπως προτείνει η «Λαϊκή Ενότητα», είναι η εθνικοποίηση των τραπεζών και η εφαρμογή πολιτικής «Σεισάχθειας» στα κόκκινα δάνεια λαϊκών νοικοκυριών, καθώς και ευνοϊκές ρυθμίσεις σε δάνεια μικροεπιχειρήσεων και αγροτών που διασφαλίζουν θέσεις εργασίας, ενώ πρέπει να πληρωθούν τα δάνεια από τους «στρατηγικούς» κακοπληρωτές και τα διάφορα …«λαμόγια» του συστήματος. Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Είναι φανερό ότι …«ενοχλεί» τους τραπεζίτες, την κυβέρνηση και τα υπερεθνικά αφεντικά. Η παραπέρα ανάπτυξη του, θα μπορούσε ίσως να λειτουργήσει ως …«θρυαλλίδα» πολιτικών εξελίξεων, ώστε να ανοίξει ο δρόμος μιας ελπιδοφόρας προοπτικής για τη νεολαία, το λαό  και συνολικά τη χώρα.

11.10.18

e–mail:ytolios@gmail.com                                                                 https://ytoliosblog.wordpress.com