Σύνοδος Υπουργών Ενέργειας Ευρωπαϊκή Ένωση για γέλια και για κλάματα

Νίκου Γεωργακάκη

1.Σύνοδος χωρίς απόφαση, λόγω της Γερμανικής στάσης.

Προχτές 25/10/22 πραγματοποιήθηκε η Σύνοδος Υπουργών Ενέργειας, σε συνέχεια της  πρόσφατης Συνόδου Κορυφής που προβλήθηκε σαν επιτυχής αφού κρίθηκε πως ικανοποιεί τα διάφορα κράτη μέλη. Επομένως η σύνοδος αυτή θα είχε εύκολο έργο, γιατί  απλά θα εξειδίκευε τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφή.

Όμως, παρά τις πολύμηνες -7 μηνών- άκαρπες   διαβουλεύσεις ούτε και σε αυτή τη Σύνοδο  υπήρξε οριστική κατάληξη με συγκεκριμένα  μέτρα.

Το νέο αυτό φιάσκο, κατά τη γνώμη μου,  ήταν αναμενόμενο, διότι, παρά την προσπάθεια να δοθεί ωραιοποιημένη εικόνα για τη Σύνοδο Κορυφής, αποτέλεσμα δεν πρόκυψε. Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί και για τη  Σύνοδο αυτή  το  «Πολύ φασαρία για το Τίποτε».

Η ηγεσία της ΕΕ, οι διάφοροι πρωθυπουργοί μαζί και ο Έλληνας πρωθυπουργός, δήλωναν γενικά ικανοποίηση για την συμφωνία, μια ικανοποίηση, όμως, που δεν βασιζόταν πουθενά. Δεν υπήρξαν συγκεκριμένες αποφάσεις και δεν δικαιολογείτο καμία  έκφραση ικανοποίησης.

Με βάση ανακοινώσεις και δημοσιεύματα, αναφέρονται μεν τα αρκετά θέματα που απασχόλησαν τη Σύνοδο Κορυφής, αλλά δε γίνεται αναφορά σε αποτελέσματα.

Το ίδιο σκηνικό, χωρίς αποφάσεις,  επαναλήφθηκε και στην προχτεσινή Σύνοδο Υπουργών Ενέργειας. Συζητήθηκαν μεν διάφορα θέματα, όπως οι κοινές αγορές φυσικού αερίου, το περιβόητο  δυναμικό πλαφόν στο χρηματιστήριο ενέργειας και το ιβηρικό μοντέλο¹, καμιά όμως αναφορά σε αποφάσεις.

Έτσι, ξανά, για πολλοστή φορά, παραπέμφθηκε το θέμα  σε νέα σύνοδο υπουργών μετά από 1 μήνα. Μάλιστα αξίζει να αναφερθεί εδώ πως ο Προεδρεύων Τσέχος Υπουργός Ενέργειας J. Sikela, απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, υπονόησε πως ενδεχομένως για το πλαφόν να μην υπάρξει συμφωνία ούτε τον Νοέμβριο, με συνέπεια να παραπεμφθεί σε επόμενη σύνοδο τον Δεκέμβριο. Δηλαδή «ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι».

Χωρίς υπερβολή θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει  τραγελαφική εικόνα και δεν είναι τυχαίο που τον τελευταίο καιρό  παρακολουθούμε  ισχυρές  κριτικές και εκ  των ένδον .

Πιο συγκεκριμένα:

• Ο Μάριο Ντράγκι επεσήμανε έντονα  μια πραγματικότητα που είναι αδύνατο να κρυφτεί πίσω από το χαλί και τονίζει. «Επτά μήνες καθυστέρησης μας έφεραν ύφεση».
• Κριτική του επικεφαλής της πολωνικής κυβέρνησης Ματέους Μοραβιέτσκι αλλά και άλλων ηγετών που έφθασαν να στο σημείο να  κατηγορήσουν ανοικτά την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν γιατί  κόπτεται μόνο για τα γερμανικά συμφέροντα.
• Δηλώσεις Μεϊμαράκη του αντιπρόεδρου της ΚΟ του ΕΛΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα)στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την καθυστέρησητης Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην άμεση λήψη μέτρων για τη μείωση των τιμών της ενέργειας. Όπως ανέφερε  τα μέτρα για την ενεργειακή κρίση έπρεπε να είχαν ληφθεί χθες
  Όπως ανέφερε,  τα μέτρα για την ενεργειακή κρίση έπρεπε να είχαν ληφθεί… χθες.

Τα παραπάνω αποδεικνύουν την οικτρά κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει  η Ε.Ε.

Την  εξήγηση για αυτή  την αδυναμία λήψης αποφάσεων, την έχουμε αναφέρει και δεν είναι άλλη από την απόφαση που επέβαλαν οι ΗΠΑ σε ΕΕ για διακοπή εισαγωγών ΦΑ από Ρωσία, χωρίς μελέτη και προετοιμασία.

Διάφορες  αναφορές που έγιναν σχετικά με την πρόσφατη  Σύνοδο, για «εποικοδομητική συζήτηση» και για συγκλίσεις, μοναδικό στόχο είχαν να διασκεδάσουν την εικόνα για τα χάλια της ΕΕ.

Το συμπέρασμα , λοιπόν,  είναι  πως η ΕΕ πλέον  έχει καταντήσει ένας αναξιόπιστος  οργανισμός και δεν είναι χωρίς εξήγηση που υφίσταται ισχυρή κριτική και εκ των έσω.

Με βάση τις δηλώσεις της προεδρίας της συνόδου , φαίνεται πως εξακολουθεί να διχάζει το πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου στο ολλανδικό hub (TTF)², το οποίο περιλαμβάνεται στον προτεινόμενο κανονισμό.

Στο πλαφόν που μαζί με Ελλάδα πρότειναν 15 χώρες δεν αποφασίζεται, αφού δεν συμφωνεί η Γερμανία και κοντολογής όταν σε ένα μέτρο  δεν συμφωνεί η Γερμανία απλά δεν αποφασίζεται. Η γερμανική πλευρά που  θέτει πάνω από όλα το δικό της συμφέρον  είναι ο βασικός παράγοντας  που δεν μπορεί να υπάρξει  συνεννόηση.

2.Η στάση της Ελληνικής πλευράς.

Αυτό που εισπράττουμε από ελληνικής πλευράς είναι πως όλα βαίνουν καλώς και πως αυτό οφείλεται και στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας.

Όμως, πώς εξηγείται η ικανοποίηση του πρωθυπουργού, όταν ο βασικός στόχος που είχε θέσει –εννοούμε το πλαφόν στο φυσικό αέριο- δεν έγινε αποδεκτός;

To πλαφόν στο αέριο δεν υιοθετήθηκε, λόγω αντίδρασης της Γερμανίας απέναντι στην οποία όπως φάνηκε από τη σημερινή(27/10)επίσκεψη του καγκελάριου Σολτς στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός μας υποκλίνεται.

Αν και η  Ελλάδα προσπαθεί να δείξει, ότι πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις ουσιαστικά είναι ΑΠΟΥΣΑ  από τις διεκδικήσεις και πολύ περισσότερο σε λύσεις στην Ε.Ε.».

3.Ποια είναι η εικόνα σχετικά με τα θέματα που συζητήθηκαν και τις αποφάσεις

Όντως στις τελευταίες συνόδους  τέθηκαν πολλά θέματα, όπως:

• εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου
• μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύηςσε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο
• αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας

Όμως ποια τα αποτελέσματα; Μέτρα στον αέρα χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα.

«Μηδέν εις το πηλίκον».

Στα 3 παραπάνω  θέματα δεν υπήρξαν ουσιαστικές διαφωνίες, όμως ούτε σε αυτά ούτε συνολικά    είδαμε τελικές αποφάσεις.

Αντί για οριστικά  αποτελέσματα, έχουμε συνεχείς αποτυχημένες  συνόδους, λόγω της ΒΑΒΕΛ που επικρατεί στην ΕΕ σαν συνέπεια αγεφύρωτων προσεγγίσεων, λόγω διαφορετικών συμφερόντων

Αυτό ήταν αναμενόμενο μετά την  απόφαση της ΕΕ  να ακολουθήσει αβασάνιστα με δουλικό πνεύμα τις επιταγές των ΗΠΑ για βίαιη απεξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Τηρουμένων των αναλογιών η ΕΕ παθαίνει τα ίδια με την Ελλάδα, όταν επέλεξε τη βίαιη απολιγνιτοποίηση.

Όπως η Ελλάδα πληρώνει την επιπόλαια απόφαση για βίαιη απολιγνιτοποίηση, έτσι και τα κράτη μέλη πληρώνουν την επιπόλαια χωρίς σχεδιασμό και μελέτη απόφαση των Βρυξελλών για άμεση απεξάρτηση από το ΦΑ της Ρωσίας.

Σημαντικοί ενεργειολόγοι στη χώρα μας (πχ  Δούκας, Καθηγητής ΕΜΠ, Κωστής Ν. Σταμπολής, Πρόεδρος του Ινστιτούτου ΙΕΝΕ) είχαν επισημάνει πως η άμεση απεξάρτηση δεν ήταν δυνατή, αλλά η ηγεσία  της ΕΕ λαμβάνει περισσότερο υπόψη τη βούληση των ΗΠΑ παρά τη κοινή λογική. Έτσι σαν συνέπεια του αδιεξόδου αυτού, όπως διαφαίνεται τελευταία, οι χώρες οδηγούνται στα να   αντιμετωπίσουν   κατά μόνας το πρόβλημα, βλέποντας την αδυναμία  συλλογικής αντιμετώπισης από  ΕΕ.

4.Αγεφύρωτες αντιθέσεις μεταξύ κρατών  μελών της ΕΕ

 Στη σημερινή φάση, με την οξύτητα του προβλήματος που έχει δημιουργήσει η απόφαση της ΕΕ να ακολουθήσει τις εντολές ΗΠΑ για άμεση πλήρη απεξάρτηση από ΦΑ της Ρωσίας, οι κυβερνήσεις «τρέχουν και δεν φθάνουν» για την αντιμετώπιση των ενεργειακών αναγκών τους για να εξασφαλίσουν πχ ποσότητες ΦΑ που προμηθεύονταν μέχρι χτες από Ρωσία.

Η  Γερμανία δίνοντας  έμφαση στο πρόβλημα αυτό, στην ασφάλεια του εφοδιασμού, λόγω της μεγάλης εξάρτησης από Ρωσία, και λιγότερο στις τιμές προμήθειας  έχει διαφορετική προσέγγιση από άλλες χώρες που η τιμή είναι σημαντική παράμετρος για τις οικονομίες τους.

Όπως γίνεται αντιληπτό, όταν διαφέρουν οι προτεραιότητες διαφέρουν και οι επιλογές και για αυτό στην ΕΕ επικρατεί αλαλούμ.

Αξίζει εδώ να γίνει μια επίκαιρη επισήμανση

Όπως διαβάσαμε πρόσφατα, η Γερμανία αποφάσισε χωρίς καμιά συνεννόηση με άλλες χώρες και με Βρυξέλλες, για πρόγραμμα 200 δισ ευρώ με στόχο την ελάφρυνση της τιμής του φυσικού αερίου στη Γερμανία.

Το γιγάντιο αυτό γερμανικό πρόγραμμα, επιπλέον των μέτρων στήριξης ύψους 95 δισεκατομμυρίων ευρώ , έχει προκαλέσει τόσο την μήνη της Ιταλίας, σε ένα βαθμό στη Γαλλία, αλλά και στις άλλες χώρες.

Η κριτική γίνεται, επειδή εκτιμάται πως  η Γερμανία θα δημιουργήσει  αθέμιτο πλεονέκτημα για τη βιομηχανία της, έναντι των φτωχότερων χωρών της ΕΕ που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τέτοια μέτρα στήριξης. Υπήρξαν λοιπόν αρκετές αντιδράσεις και αξίζει να αναφερθεί η αντίδραση του  Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας  Βίκτορ Ορμπάν που ήταν ιδιαίτερα αιχμηρός  λέγοντας, ότι «η Γερμανία μπορεί να βοηθήσει τις δικές της εταιρείες με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ (…), όμως οι πιο φτωχές χώρες δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο (…) Είναι η αρχή του κανιβαλισμού στην ΕΕ».

Συμπέρασμα

Για άλλη μια φορά επαναλήφθηκαν οι αντιθέσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. σχετικά με την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα εντός της ένωσης είχαν και πάλι την τιμητική τους.

Η θέση των ελλήνων ενεργειολόγων  την οποία προαναφέραμε, δυστυχώς ισχύει και επιβεβαιώνεται από τη ζωή. Στις σημερινές συνθήκες, όπως έχουν τονίσει, χωρίς το ρωσικό ΦΑ είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί το ενεργειακό.

Πρέπει, να γίνει λοιπόν κατανοητό πως ναι μεν η επιδίωξη της μείωσης της εξάρτησης, ιδιαίτερα της μονόπλευρης, είναι θετική και θεμιτή επιδίωξη, όμως η βίαιη απεξάρτηση χωρίς σχεδιασμό οδηγεί  σε αδιέξοδα και αυτό ζούμε σήμερα, την εποχή ενός  Μπάιντεν(δηλαδή ΗΠΑ), να διαφεντεύει ενώ οι  λαοί της Ευρώπης υποφέρουν  με εντεινόμενο συν τω χρόνω ρυθμό.

Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι μία. Η  ΕΕ αδυνατεί να βρει λύση και…συζητά, συζητά, συζητά!, παραπέμποντας το θέμα από σύνοδο σε σύνοδο, είτε  υπουργών  είτε κορυφής.

Η ΕΕ χωρίς  να αποτινάξει  τον ζυγό των ΗΠΑ  και να κινηθεί  με βάση τα συμφέροντα των λαών της ΕΕ δεν έχει προκοπή.

Είναι θεμιτός και αναγκαίος ο στόχος για ενεργειακή απεξάρτηση από Ρωσία, η κάθε απεξάρτηση, αλλά με δύο επισημάνσεις: πρώτον να  μην μεταπέσουμε από μία σε άλλη εξάρτηση  και δεύτερον οι όποιες κινήσεις να γίνονται  με ενεργειακό σχεδιασμό.

=-=-=-=-=-

¹Με το Ιβηρικό μοντέλο εννοείται πλαφόν στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

2TTF (Title Transfer Facility): Eικονικό σημείο συναλλαγών για το φυσικό αέριο στην Ολλανδία. Αυτό το σημείο διαπραγμάτευσης παρέχει τη δυνατότητα σε ορισμένους εμπόρους στην Ολλανδία να διαπραγματεύονται συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, φυσικές συναλλαγές και συναλλαγές ανταλλαγής.