Μειώσεις συντάξεων χηρείας: Σκυταλοδρομία κοροϊδίας μεταξύ σημερινής και προηγούμενης κυβέρνησης

 Της Δέσποινας Σπανού

Ένα θέμα που απασχόλησε τις τελευταίες ημέρες, εκτός φυσικά από την πανδημία και την ακρίβεια, ήταν η εγκύκλιος Τσακλόγλου για τις συντάξεις χηρείας. Συγκεκριμένα καθορίζει ότι σε περίπτωση δικαιώματος δύο συντάξεων σε ένα πρόσωπο, δηλαδή χηρείας και αναπηρίας ή γήρατος, η εθνική σύνταξη καταβάλλεται μόνο μία φορά. Με την ρύθμιση αυτή, που στηρίζεται στο Ν. 4387/2016 μία  γυναίκα που λαμβάνει σύνταξη χηρείας μπορεί να δει μείωση μέχρι και 268 € στις συντάξιμες αποδοχές της! Επίσης μετά την πάροδο τριών ετών, μία γυναίκα που λαμβάνει σύνταξη χηρείας σε περίπτωση που εργασθεί ή λάβει δική της σύνταξη, θα μειωθεί το ποσοστό της ανταποδοτικής σύνταξης από το 70% που έπαιρνε στο 35%.

Η νέα εγκύκλιος λοιπόν προβλέπει ιδιαίτερα σημαντικές μειώσεις στις συντάξεις, οι οποίες μάλιστα δεν είχαν εφαρμοσθεί μέχρι τώρα.

Συγκεκριμένα η πρώτη, δηλαδή η χορήγηση μόνο μιάς εθνικής σύνταξης, σε περίπτωση που συντρέχουν δύο δικαιώματα στο ίδιο πρόσωπο, αναφέρεται σαφώς στο νόμο Κατρούγκαλου Ν. 4387/2016, η δε δεύτερη, δηλαδή η μείωση στο 35% της ανταποδοτικής σύνταξης μετά από τρία χρόνια, αποτελεί αυθαίρετη ερμηνεία του Υφυπουργού Τσακλόγλου επί μιάς ασαφούς διάταξης του νόμου Κατρούγκαλου (ο νόμος αναφέρει 50% της σύνταξης και ο Τσακλόγλου το ερμηνεύει ως 50% της σύνταξης που έλαβε η χήρα και όχι 50% της σύνταξης του θανόντος), με στόχο φυσικά τη περαιτέρω μείωση των συντάξεων.

Η εξέλιξη αυτή δεν είναι τυχαία. Η μεθόδευση για μείωση των συντάξεων χηρείας, έχει αρχίσει από χρόνια και ειδικά από τη ψήφιση του Ν. 4387/2016. Το άρθρο 12 αυτού έθετε πολύ αυστηρές ηλικιακές προϋποθέσεις συνέχισης της χορήγησης της σύνταξης μετά από τρία χρόνια από το θάνατο του συζύγου, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να έμεναν χωρίς κανένα εισόδημα ξαφνικά, αφού και η δυνατότητα εξεύρεσης θέσης εργασίας μετά από κάποια ηλικία είναι σχεδόν αδύνατη.

Ακολούθησαν πολλοί αγώνες γυναικών σε χηρεία, συγκροτήθηκε σωματείο (ΑΞΙΑ), έγιναν κινητοποιήσεις με πολυήμερη παραμονή τους σε 24ωρη βάση έξω από το Υπουργείο Εργασίας, διεκδικώντας την απόσυρση του άρθρου 12 και την καταβολή σύνταξης στις χήρες σε ποσοστό 70% της σύνταξης του θανόντος χωρίς ηλικιακές προϋποθέσεις.

Η Ν.Δ. με το σύνολο των βουλευτών της, προπαγάνδισε και εκμεταλλεύτηκε το θέμα καταγγέλλοντας τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, δηλώνοντας σε όλους τους τόνους ότι όταν έλθει στην εξουσία θα διορθώσει αυτή την αδικία και θα καταργήσει το νόμο Κατρούγκαλου στο σύνολό του. Φυσικά αυτό δεν έγινε.

Οι αγώνες όμως των γυναικών ανάγκασαν την τότε κυβέρνηση σε υποχώρηση και αλλαγή (άρθρο 19 Ν. 4611/2019) και να καταργήσει τα ηλικιακά πλαίσια, όχι όμως και την ρύθμιση για την εθνική σύνταξη, ή τη μείωση του ποσοστού μετά από τρία χρόνια σε περίπτωση εργασίας ή άλλης σύνταξης, την οποία φυσικά χρησιμοποιεί τώρα ο Τσακλόγλου και μάλιστα ερμηνεύοντάς την προς το χειρότερο.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι στις συντάξεις χηρείας κυριολεκτικά «ο ένας κόβει και ο άλλος ράβει», όπως λέει ο λαός.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει τις μειώσεις και την εγκύκλιο Τσακλόγλου, δηλώνοντας ότι ο ίδιος δεν εφάρμοσε τις σχετικές διατάξεις, προφανώς λόγω επικείμενων εκλογών, όμως ψήφισε το νόμο και δεν τον τροποποίησε ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί ανά πάσα στιγμή, να κρέμεται δηλαδή σαν πέλεκυς πάνω από το κεφάλι των συνταξιούχων.

Η δε Ν.Δ. εξαπάτησε στην κυριολεξία τις χήρες και γενικά τους συνταξιούχους, αφού:

• Δεσμεύτηκε για κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου, τον οποίο μέχρι τώρα διατηρεί πλήρως και στο περιεχόμενο και στην φιλοσοφία του.
• Προβαίνει δια της εγκυκλίου Τσακλόγλου και σε πιο αυθαίρετη ερμηνεία των διατάξεων, αφού μετά από τρία χρόνια το 70% το κάνει 35% και όχι 50%, με αποτέλεσμα οι συνολικές μειώσεις των συνταξίμων αποδοχών, να φθάνουν στο 79%, δηλαδή η σύνταξη πραγματικά να εξαϋλώνεται.

Το επιχείρημα του Τσακλόγλου περί υποχρέωσης εφαρμογής του νόμου, αποτελεί πρόκληση στη νοημοσύνη των συνταξιούχων, διότι το νόμο και μπορούν και είχαν δεσμευτεί να αλλάξουν.

Η εγκύκλιος Τσακλόγλου μάλιστα αφορούσε όλες τις συντάξεις μετά τη ψήφιση του νόμου (12/05/2016), άρα θα μπορούσε να έχει και αναδρομικές συνέπειες, μετά όμως τις αντιδράσεις αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί και να δηλώσει ότι εφαρμόζεται από 01/01/2022.

Αυτό φυσικά είναι άδικο για όσες βγουν σε σύνταξη και έχουν και άλλο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά από 01/01/2022, αφού θα υπάρχει άνιση μεταχείριση μεταξύ παλαιών και νέων και θα προκαλέσει αντιδράσεις και σωρεία προσφυγών. Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις από τα συνδικάτα  συνταξιούχων.

Από όλα αυτά φαίνεται σαφώς, ότι και τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν στόχο τη μείωση συντάξεων χηρείας. Οι διατάξεις του άρθρου 12 του Ν. 4387/2016, πριν την τροποποίησή του, που έγινε μετά από τη λαϊκή κατακραυγή και κινητοποιήσεις, καταργούσε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα σε πολύ μεγάλο αριθμό γυναικών σε χηρεία και τώρα η εγκύκλιος Τσακλόγλου, φέρνει μειώσεις μέχρι και 79%, δηλαδή μία σύνταξη ενός θανόντος συζύγου 1.000 €, φτάνουν στη χήρα μετά από τρία χρόνια καθαρά 201,63 €, δηλαδή ψίχουλα.

Τα δύο μεγάλα κόμματα αλληλο-καταγγέλλονται αλλά συμφωνούν στην ουσία του νόμου. Ο μόνος δρόμος είναι η κινητοποίηση των συνταξιούχων και των γυναικών, που όπως τα προηγούμενα χρόνια επέβαλαν την αλλαγή του νόμου, μπορούν να την επιβάλλουν και τώρα και να προστατεύσουν τα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά δικαιώματά τους.

   Η Δέσποινα Σπανού, είναι πρώην αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, στέλεχος της ΛΑΕ.