Η «κεντρώα χούντα» και το ομολογημένο «αμάρτημα» του ΚΚΕ
Κώστας Ήσυχος*

Αρκετά κομμουνιστικά κόμματα (K.K. Iσπανίας, Ιταλικό Κ.Κ., KKE κ.λπ.) ακολούθησαν μια πιο «ήπια» γραμμή έναντι της χούντας του Βιντέλα, θεωρώντας ότι οι εξηγήσεις για «ιδιόρρυθμη χούντα με κεντρώες λογικές…» ήταν επαρκείς από την ΕΣΣΔ και τις υιοθέτησαν…
Μια εμπορική αποστολή με 65 αξιωματούχους από τη Σοβιετική Ενωση προσγειώθηκε στο Μπουένος Αϊρες, στα τέλη Οκτωβρίου 1976. Ο λόγος για το ταξίδι ήταν να παρουσιαστούν τα επιτεύγματα της ΕΣΣΔ σε διεθνή έκθεση στο Δημοτικό Εκθεσιακό Κέντρο Figueroa Alcorta και Pueyrredón.

Η εκδήλωση, που είχε προγραμματιστεί πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα στις 24 Μαρτίου του 1976, είχε τον τίτλο «Η Σοβιετική Ενωση σήμερα» και είχε επιβεβαιωθεί μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη στρατιωτική χούντα, παρά την αντίθεση των πιο εμμονικά αντικομμουνιστικών τομέων του Στρατού, με επικεφαλής τον στρατηγό του Πρώτου Σώματος Στρατού, Carlos Guillermo Suárez Mason.

Οταν έφτασε η στιγμή των εγκαινίων, είχαν περάσει επτά μήνες από την ανατροπή της συνταγματικής κυβέρνησης και οι παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Αργεντινή καταγγέλλονταν από σημαντικούς πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κόμβους του δυτικού κόσμου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, αν και η κυβέρνηση του Ρεπουμπλικανού Gerald Ford υποστήριξε τη στρατιωτική χούντα, το ζήτημα των χιλιάδων εξαφανισμένων είχε πάρει διαστάσεις σε πολλά ΜΜΕ.

Η θέση της Σοβιετικής Ενωσης σε σχέση με τη δικτατορία της Αργεντινής δεν ήταν απολύτως σαφής τότε, σε αντίθεση με αυτό που συνέβη με το καθεστώς της γειτονικής Χιλής. Η ΕΣΣΔ ήταν ισχυρός αντίπαλος της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ και είχε έναν ισχυρό πολιτικό αντίκτυπο σε έναν από τους πιο ορατούς τομείς παγκοσμίως: το ποδόσφαιρο. Οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν να παρουσιάσουν την εθνική ομάδα τους στο Σαντιάγο, στα πλέι οφ για τους προκριματικούς του 74ου Παγκοσμίου Κυπέλλου, καθώς το παιχνίδι προοριζόταν να παιχτεί στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο, «βαμμένο με το αίμα των Χιλιανών πατριωτών». Λόγω του μποϊκοτάζ, είχαν χάσει την ευκαιρία να παίξουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο στη Γερμανία. Ωστόσο, δεν υπήρχαν σημαντικά μηνύματα σχετικά με τη σοβιετική άποψη για τη στρατιωτική κυβέρνηση του Βιντέλα, στην Αργεντινή. Ετσι, αρκετά κομμουνιστικά κόμματα (K.K. Iσπανίας, Ιταλικό Κ.Κ., KKE κ.λπ.) ακολούθησαν μια πιο «ήπια» γραμμή έναντι της χούντας του Βιντέλα, θεωρώντας ότι οι εξηγήσεις για «ιδιόρρυθμη χούντα με κεντρώες λογικές…» ήταν επαρκείς από την ΕΣΣΔ και τις υιοθέτησαν…

Η Αργεντινή, με επικεφαλής τον στρατηγό Βιντέλα, είχε μετατραπεί σε σημαντικό οικονομικό εταίρο της ΕΣΣΔ και, αφού οι κυρώσεις της Δύσης είχαν δυναμώσει ενάντια στην ΕΣΣΔ, βρέθηκε μια «φόρμουλα» μεταξύ των δύο χωρών, ώστε οι πολιτικές σχέσεις να μη διαταραχθούν. Βέβαια, τo ΚΚΕ προχώρησε, χρόνια μετά, σε μια αρκετά διαυγή και ειλικρινή αυτοκριτική για τη στάση του την εποχή εκείνη.

Η ηγεσία του Κ.Κ. Αργεντινής επέμενε, επίσης, ότι η χούντα του Βιντέλα πρέπει να διατηρηθεί, για να αποτρέψει την εγκατάσταση του «πινοσετισμού» στη χώρα.

Ο Πινοσέτ είχε απομονωθεί από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας, λόγω της ανοιχτής δολοφονικής εκστρατείας σε βάρος κομμουνιστών και δημοκρατών πολιτών και, υπό αυτή την έννοια, ο «πινοσετισμός» είχε πάρει διεθνείς διαστάσεις ως μια αποκρουστική μηχανή εξόντωσης των αντιπάλων του. Σε αντίθεση με τον Βιντέλα, όπου τα κέντρα βασανιστηρίων, οι μαζικές δολοφονίες με αποκρουστικούς τρόπους, είχαν «μικρότερη θέση» στα ΜΜΕ της εποχής.

Ηδη, τον Αύγουστο του 1977, το Κ.Κ. Αργεντινής υποστήριξε την πορεία που επέλεξε η Βιντέλα ως «τον σωστό τρόπο για να κερδίσει την ειρήνη, να αποφύγει τον κίνδυνο του να μοιάσει όλο και περισσότερο στη δικτατορία του Πινοσέτ και τις εξωτερικές απειλές και να βρει οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές λύσεις που χρειάζεται η χώρα». «Δεν προσχωρούμε στην κυβέρνηση Βιντέλα, αλλά την κατανοούμε…».

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και της «ειρηνικής συνύπαρξης», δύο διαφορετικών κοινωνικών πολιτικών συστημάτων, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, παρά την αναμφισβήτητη προσφορά του στην ειρήνη και τον αγώνα κατά του ιμπεριαλισμού, υπέπεσε και σε σοβαρά λάθη. Πολλά από αυτά τα λάθη στη χώρα μας αναγνωρίστηκαν, έστω και αργά. Σημασία έχει ότι κόμματα όπως το ΚΚΕ, που προσέφεραν αμέτρητες θυσίες ενάντια στον φασισμό και τον ιμπεριαλισμό, έπραξαν το αυτονόητο.

*Πρώην βουλευτής και πρώην υπουργός στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αργεντινή