Του Κώστα Ήσυχου*
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ βρήκε στον κορονοϊό έναν ιδανικό «συνεργάτη» για να προσπαθήσει να ηττηθεί η Κούβα με κάθε δυνατό τρόπο. Πρόσφατες δηλώσεις του Λευκού Οίκου άφησαν ανοιχτή την περίπτωση στρατιωτικής παρεμπόδισης των ιρανικών τάνκερ που μεταφέρουν βενζίνη και υποπροϊόντα αργού πετρελαίου στη Βενεζουέλα από το Ιράν, αποτέλεσμα του σκληρότατου εμπάργκο που οι ΗΠΑ εφαρμόζουν σε κάθε πτυχή της βενεζουελάνικης οικονομίας. Τελικά μέχρι στιγμής τα τάνκερ φτάνουν με ασφάλεια στα λιμάνια της Βενεζουέλας.
Ο αποκλεισμός έχει οδηγήσει σε κλείσιμο σχεδόν όλων των πετρελαιοπηγών της Βενεζουέλας, της χώρας με τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού πετρελαίου στον πλανήτη. Αν συνδυαστεί το απάνθρωπο και παράνομο εμπάργκο των ΗΠΑ σε βάρος της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας με την πρόσφατη αποτυχημένη επιδρομή αμερικανικών και αποστράτων Βενεζουελάνων μισθοφόρων από τη Φλόριντα ώστε να απαγάγουν τον πρόεδρο Μαδούρο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η «αήττητη αυτοκρατορία» δείχνει αρκετά ταπεινωμένη και εξαιρετικά εξαντλημένη στη διεθνή σκακιέρα.
Ενα γκεβαρικό σύνθημα που παλιότερα αντηχούσε παγκοσμίως, «Ενα Βιετνάμ, πολλά Βιετνάμ», φαίνεται να επανέρχεται σαν εφιάλτης στην πολιτική ελίτ των ΗΠΑ με τις διαρκείς τακτικές και στρατηγικές ήττες που δέχεται η αυτοκρατορία τα τελευταία χρόνια στη Συρία, το Αφγανιστάν, τη Βενεζουέλα, την Κούβα, αλλά και αλλού. Συμπληρώνεται δε κυρίως στη φθίνουσα παγκόσμια ηγεμονία του δολαρίου που κάποτε έφτανε στο 90% των εμπορικών συναλλαγών και αποθεμάτων σε συνάλλαγμα σε αρκετές χώρες, ενώ τώρα υποχωρεί στο 60%-62%. Η εμφάνιση ενός νέου πολυπολικού και σύνθετου κόσμου δεν γίνεται αποδεκτός από τις ΗΠΑ.
Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμηθεί η στρατιωτική ισχύς των ΗΠΑ, αλλά από την άλλη πλευρά μια «ηγέτιδα» δύναμη στον πλανήτη, η οποία δεν μπορεί να προστατέψει τον λαό της από τη σημερινή πανδημία με τις αναγκαίες ιατροφαρμακευτικές και κοινωνικές υποδομές και αναδεικνύεται πρώτη στη λίστα θανάτων ανά τον κόσμο με τους τρομακτικότερους δείκτες, αρχίζει να δείχνει πάγιες και κρυφές πλευρές του «Αμερικανικού ονείρου».
Κάτι ξεφτίζει στα μάτια της ανθρωπότητας όταν οι ΗΠΑ βιώνουν μια δραματική φάση της Ιστορίας τους με μια μαζικότατη ανεργία που συγκρίνεται με το παγκόσμιο κραχ τού ’29. Η διπλωματία παραμερίζεται προς όφελος μιας λογικής των cowboys, όταν η κοινωνία της παρακμάζει από κάθε πολιτισμική και κοινωνική συμπεριφορά, όταν η «νόμιμη» κατοχή οπλοφορίας και οπλοχρησίας καταλαμβάνει απίστευτα νούμερα στην αμερικανική κοινωνία. Αν προσθέσουμε την πολεμική ρητορική εναντίον της Κίνας, της Ρωσίας, αλλά και κάθε χώρας που αψηφά την ηγεμονία της, σήμερα το διακύβευμα για την ειρήνη δείχνει όλο και πιο έωλο και ευάλωτο.
Οι συνέπειες της πανδημίας στην Κούβα προστίθενται στον συνδυασμό παράνομων οικονομικών-νομικών κυρώσεων που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Κούβα πριν από 60 χρόνια. Οι επιπτώσεις δεν είναι τόσο πολύ σε κάποια βασικά φάρμακα -τα οποία στο νησί είναι περισσότερο από ελεγχόμενα και υπάρχει επάρκεια- αλλά στον τουρισμό, ανάμεσα σε άλλες πλευρές της οικονομίας, λόγω του χάους που προκαλείται από τον Covid-19 με δομικά προβλήματα στην οικονομία της χώρας.
Ο Covid-19 σκοτώνει αδιάκριτα ανά τον κόσμο, όμως σε ορισμένες «προηγμένες» καπιταλιστικές χώρες χτυπά ανελέητα εξαθλιωμένα και περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα. Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσμιας θνησιμότητας και το γεγονός αυτό είναι παραπάνω από εμφανές και ορατό στην παγκόσμια κοινότητα. Οσο και να προσπαθεί ο Λευκός Οίκος να θεωρεί την Κίνα ως τον βασικό εχθρό δεν μπορεί να κρυφτεί η ανύπαρκτη δωρεάν ιατρική περίθαλψη αποτέλεσε το πιο ευάλωτο σημείο για άστεγους, άνεργους, Αφροαμερικανούς και Λατίνους κυρίως.
Χωρίς να δείχνει κανένα σημείο ανθρωπιστικής λογικής και αντίληψης, ο Λευκός Οίκος συμπεριέλαβε και πάλι την Κούβα στον κατάλογο των κρατών που «δεν συνεργάζονται» στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Αναλαμβάνει τον ρόλο της «παγκόσμιας περιπολίας» στον πλανήτη σε βάρος χωρών που δεν ανταποκρίνονται στην πολιτική του.
Σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε την περασμένη Παρασκευή, ο Κάρλος Φερνάντεζ Ντε Κόσιο, γενικός διευθυντής για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, στο υπουργείο Εξωτερικών της Κούβας, δήλωσε: «Πρόκειται για μια παράνομη λίστα που δεν έχει απόλυτη αναγνώριση από κανένα διεθνές φόρουμ ή εξουσιοδοτημένο συλλογικό όργανο για θέματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας και που επιδιώκει να δυσφημίσει την Κούβα και να ασκήσει πίεση σε τρίτες χώρες στις σχέσεις τους με τη χώρα μας».
Η εβδομάδα που πέρασε ήταν πολύ έντονη για τον Λευκό Οίκο, επειδή ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε την 20ή Μάη -την ημέρα που το 1902 υπογράφηκε η πρώτη και επίσημη ανεξαρτησία της Κούβας- για να στείλει ένα μήνυμα στους Κουβανούς στις ΗΠΑ, βασικά στο Μαϊάμι: «Κουβανοαμερικανοί, είμαστε εξαιρετικά περήφανοι για εσάς και είμαι χαρούμενος που είστε στο πλευρό μου», διαβεβαίωσε σαν να ήταν μια τυπική προεκλογική ομιλία για τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου.
Δύο μέρες αργότερα, ο Φερνάντες Ντε Κόσιο τού απάντησε από την Αβάνα: «Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι η πλειοψηφία των Κουβανών υποστηρίζει μια εκλογική εκστρατεία που δεσμεύεται να εμποδίσει τις σχέσεις των Κουβανών στις ΗΠΑ με τις οικογένειές τους στην Κούβα, γεγονός που μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο πολιτικός μηχανισμός των ΗΠΑ στη Φλόριντα δεν λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τη γνώμη των Κουβανών, αλλά τους χρησιμοποιεί».
Το γεγονός ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συμπεριέλαβε την Κούβα στον κατάλογο των χωρών που δεν συνεργάστηκαν το 2019 ενάντια σε αυτό που αποκαλεί τρομοκρατία στις 13 Μαΐου -το Ιράν, η Βόρεια Κορέα, η Συρία και η Βενεζουέλα συμπληρώνουν τον κατάλογο- σημαίνει ότι απαγορεύεται η αγορά ή η απόκτηση άδειας για την προμήθεια οποιασδήποτε μορφής προϊόντων που εμπεριέχουν και προϊόντα αμερικανικής παραγωγής σε ποσοστό 5%. Δηλαδή εάν ένας αξονικός τομογράφος παράγεται σε τρίτη χώρα, αλλά έχει εξαρτήματα από αμερικανικές εταιρείες της τάξης του 5% δεν μπορεί να τον προμηθευτεί η Κούβα.
Ο κατάλογος των «τρομοκρατών» που ανανεώνεται κάθε χρόνο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν μετρά τις επιθέσεις που είχαν στόχο την Κούβα έξι δεκαετίες τώρα. Είναι περισσότερες από πεντακόσιες σε αριθμό! Η πλειονότητά τους με χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ και διαπράχθηκαν από Κουβανοαμερικανούς που διαμένουν ή κατοικούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν υπολογίζουμε βέβαια εδώ την κρατική τρομοκρατία που ασκείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, συγκεκριμένα από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών εναντίον του λαού της Κούβας συστηματικά για έξι δεκαετίες.
Το 2019, η Κούβα ήθελε να συνάψει σύμβαση για προμήθεια μηχανολογικού εξοπλισμού αναπνευστήρων για μονάδες εντατικής θεραπείας. Δεν μπόρεσε. Σήμερα θα ήταν απαραίτητα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Επίσης, απέτυχε να πάρει ιατρικά εφόδια από την Κίνα τον περασμένο Μάρτιο. Ο αερομεταφορέας φορτίου αρνήθηκε να πραγματοποιήσει το ταξίδι, φοβούμενος ένα βαρύ οικονομικό πρόστιμο στις ΗΠΑ βάσει του νόμου Helms-Burton.
Ο οικονομικός αποκλεισμός κοστίζει στην Κούβα 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως λόγω των απαγορεύσεων απόκτησης οποιουδήποτε είδους εισροών σε μια αγορά τόσο κοντά στις ακτές της και εξαιτίας των καταναγκαστικών μέτρων κατά της πολύ σημαντικής οικονομικής δραστηριοποίησής της: του τουρισμού. Στα τέλη Απριλίου, ο υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου και Εξωτερικών Επενδύσεων Ροντρίγκο Μαλμιέρκα Ντιάζ πρόσθεσε και τον Covid-19: «Η πανδημία θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της Κούβας, προστιθέμενες στη ζημία που προκλήθηκε από τον αποκλεισμό που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά θα εργαζόμαστε σοβαρά, με αφοσίωση για την ανακούφιση του λαού μας».
Ο Λέστερ Ντ. Μάλορι ήταν υφυπουργός για τις Διαμερικανικές Υποθέσεις το 1960, η συνταγή του όμως εξακολουθεί να ισχύει εξήντα χρόνια αργότερα. Είχε γράψει τότε, από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σε ένα μυστικό μνημόνιο: «Πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα δυνατά μέσα γρήγορα και αποτελεσματικά για να αποδυναμωθεί η οικονομική ζωή της Κούβας. Μια γραμμή δράσης όσο το δυνατόν πιο εξειδικευμένη και διακριτική θα επιτυγχάνει τη μεγαλύτερη πρόοδο στη στέρηση της Κούβας από χρήματα και προμήθειες, στη μείωση των οικονομικών πόρων και των πραγματικών μισθών των εργαζόμενων της, προκαλώντας πείνα, απελπισία και ανατροπή της κυβέρνησης».
Η αμερικανική φόρμουλα συνεχίζεται, αλλά η κυριαρχία της Κούβας και της Βενεζουέλας επίσης συνεχίζεται και δυναμώνει. «Ο Γολιάθ φαίνεται και πάλι να ξαφνιάζεται». Τον ύπνο του σίγουρα τον έχει χάσει.
* Πρώην αναπλ. υπουργός Εθνικής Αμυνας και πρώην βουλευτής