Η Ελλάδα από χθες βρίσκεται εκτός μνημονίων και η Ευρωπαϊκή Ένωση πανηγυρίζει για το πρώτο success story μετά την ευτυχή εκλογή του Μακρόν. Βέβαια παραμένει το ερώτημα εάν οι πανηγυρισμοί απο την Μέρκελ μέχρι τον Γιούνκερ είναι αρκετοί για να ανακόψουν την διαβρωτική πορεία της ΕΕ. Ακόμα μεγαλύτερο ερώτημα και αντικείμενο συζητήσεων είναι εάν τελικά πράγματι η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια. Πριν απαντήσουμε στο παραπάνω, πρέπει να εξετάσουμε αν τα μνημόνια μέχρι σήμερα πέτυχαν τους στόχους τους. Εδώ η απάντηση είναι διπλή. Εάν υποθέσουμε ότι στόχος των μνημονίων ήταν η τιθάσευση του δημόσιου χρέους τότε μπορούμε εύκολα να απαντήσουμε ότι ο στόχος απέτυχε. Το χρέος της Ελλάδας πριν την κρίση αντιστοιχούσε περίπου στο 109% του ΑΕΠ ενώ σήμερα αντιστοιχεί στο 180% με αυξητικές τάσεις. Εάν στόχο των μνημονίων αποτελούσε η ισοπεδωτική λιτότητα , η συντριπτική αναδιάταξη των εργασιακών σχέσεων υπέρ της εργοδοσίας και η εκχώρηση της λαϊκής κυριαρχίας τότε επίσης εύκολα απαντάμε ότι τα μνημόνια πέτυχαν και με το παραπάνω, προκαλώντας μια πρωτοφανή οικονομική και κοινωνική καταστροφή που συνήθως συναντάται σε καιρούς πολέμου. Προφανώς οι πανηγυρισμοί των αξιωματούχων της ΕΕ αποδεικνύουν πως ο δεύτερος στόχος ήταν και ο πιο σημαντικός ενώ ο πρώτος χρησίμευσε κυρίως ως δούρειος ίππος. Επίσης εξηγείται και το παράδοξο οι αγορές και οίκοι αξιολόγησης να εμπιστεύονται περισσότερο την Ελλάδα σήμερα ενώ το χρέος της είναι μεγαλύτερο.

Μετά την δυστυχή επιτυχία των μνημονίων, υψώνεται μπροστά μας ο δεύτερος μεγάλος στόχος των δανειστών που είναι η εμπέδωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής που έχτισαν τα μνημόνια. Εδώ τα στοιχεία είναι αποστομοτικά. Η Ελλάδα, πέρα από το ήδη ασφυχτικό πλαίσιο της ΕΕ , θα υπόκειται σε τρίμηνες αξιολογήσεις βάσει των οποίων η ΕΚΤ θα μας επιστέφει ένα μέρος των χρημάτων που μας χρωστά ώστε να μπορούμε κυρίως να αποπληρώνουμε τα χρέη μας. Ταυτόχρονα έχουν συμφωνηθεί πρωτογενή πλεονάσματα (δηλαδή γκαραντί λιτότητα) ύψους 3,5% για τα επόμενα πέντε χρόνια και μετέπειτα 2% μέχρι το 2060, με την ύπαρξη του “κόφτη” να τα εγγυάται. Μάλιστα η περίφημη συμφωνία για την μετακύλιση ενός μεγάλου μέρους την αποπληρωμής τους χρέους στις επόμενες γενιές προϋποθέτει τα συγκεκριμένα πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν είμαστε μελλοντολόγοι αλλά καθώς καμία χώρα στο κόσμο δεν έχει καταφέρει ποτέ την διατήρηση τόσο υψηλών πλεονασμάτων για τόσο μεγάλο διάστημα, είναι πλέον απίθανο να το καταφέρει η Ελλάδα. Αυτό οι δανειστές το γνωρίζουν. Εικονικά θα μπορούσαμε να πούμε πως έχει μπει ένας προσωρινός πάτος στο βαρέλι, την ακύρωση του οποίου θα μπορεί να αποφασίσει ανά πάσα στιγμή η ΕΕ με κυρίως πολιτικά και λιγότερο οικονομικά κριτήρια. Μέχρι τότε θα μπορούμε να αποτελούμε success story.

Το συνεπακόλουθο ερώτημα όλων των παραπάνω είναι τι ακριβώς μπορεί να κάνει η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο; Προς το παρόν αρκείται στην προετοιμασία μιας προσγειωμένης φιέστας με κορύφωση την ΔΕΘ όπου υποτίθεται ότι ο πρωθυπουργός θα εξαγγείλει σειρά μέτρων ικανά να σηματοδοτούν την “έξοδο από τα μνημόνια”. Βέβαια μέχρι στιγμής τα ψελίσματα της κυβέρνησης για ακύρωση των επικείμενων περικοπών στις συντάξεις , επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και αύξηση του κατώτατου μισθού έχουν βρει συμπαγές τοίχος τόσο από εχθρούς όσο και από φίλους στις Βρυξέλλες. Όχι γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να τα σηκώσει δημοσιονομικά αλλά γιατί αποτελούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις , δηλαδή μέτρα που ήρθαν για να μείνουν τουλάχιστον για ένα πολύ μεγάλο διάστημα και εγγυώνται το εύρυθμη έξοδο στις αγορές (η εμπέδωση που λέγαμε). Ως εκ τούτου η κυβέρνηση στην καλύτερη των περιπτώσεων θα παραμείνει σε έκτακτα επιδόματα αλληλεγγύης , δηλαδή σε ξεροκόμματα που ανά πάσα στιγμή θα μας τα αρπάζουν από το στόμα, ή θα ευθυγραμμιστεί με την ΝΔ για μείωση των φόρων (κυρίως σε επιχειρήσεις). Πάντα με την ρητορική του “μόνοι εναντίων όλων”, της “υπεύθυνης και ρεαλιστικής Αριστεράς”, της “απάντησης απέναντι στο μαύρο μπλοκ της διαπλοκής” κλπ.

Όπως και να έχει οι εργαζόμενοι, η νεολαία και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα δεν φαίνεται να μπορούν να προσμένουν σε οτιδήποτε ουσιαστικά διαφορετικό μετά τις 20 του Αυγούστου, γιατί εάν μπορούσαν τα μνημόνια δεν θα είχαν νόημα.

Μωράκης Παναγιώτης
Μέλος της γραμματείας του ΠΣ της ΛΑΕ