«Τρόμος και αθλιότητα του Γ’ Ράιχ στο Studio Μαυρομιχάλη»

«Ο Σταυρός με την κιμωλία» – «Γυρεύοντας δικαιοσύνη» – «Ο Σπιούνος».

Στην Ελλάδα των μνημονίων, της προσπάθειας υποβάθμισης  του πολιτισμού, της μείωσης των κονδυλίων, υπάρχει ακόμα ελπίδα.

Το θέατρο, όπως και άλλες μορφές τέχνης, καλά κρατεί.

Με θυσία των συντελεστών του και κυρίως των ηθοποιών, λειτουργούν πάρα πολλά θέατρα που μας δίνουν ενδιαφέρουσες παραστάσεις.

Στην Ελλάδα των μνημονίων, της προσπάθειας συντηρητικοποίησης και εκφασισμού, ο μεγάλος ποιητής και θεατράνθρωπος Μπέρτολτ Μπρεχτ εξακολουθεί να κυριαρχεί και να επηρεάζει.

Μονόπρακτα του έργου του «Τρόμος και αθλιότητα στο Γ’ Ράιχ» παρουσιάστηκαν και στο «Από μηχανής Θέατρο» (Η Εβραία – Ο Σπιούνος) αλλά και στο Studio Μαυρομιχάλη.

Στο Studio Μαυρομιχάλη όμως, υπήρξε μία πρωτοβουλία η οποία ήταν υποδειγματική και πραγματικά ευχαριστούμε τους συντελεστές για την πρωτοβουλία τους.

Συγκεκριμένα η Μάνια Παπαδημητρίου που είχε και την σκηνοθετική επιμέλεια και οι ηθοποιοί Τάσος Αντωνίου, Ιουλία Γεωργίου, Βαγγέλης Ζάπας, Μάτα Καστρισίου, Ανδρέας Μαυραγάνης, Θεοφάνης Μιλλεούνης και Ελένη Ζιάκα παρουσίασαν τα τρία μονόπρακτα από τον «Τρόμο και Αθλιότητα στο Γ’ Ράιχ» αναδεικνύοντας την φρίκη της φασιστικής εξουσίας στην εποχή του τρίτου Ράιχ αλλά και την φρίκη του φασισμού που σηκώνει κεφάλι στην  εποχή μας.

Τα έργα «Σταυρός με την κιμωλία» (1933), «Γυρεύοντας Δικαιοσύνη» (1934), και «Σπιούνος» (1935) γράφτηκαν από τον Μπρεχτ πριν ακόμα αποκαλυφτεί η φρίκη της φασιστικής εξουσίας στο ακέραιο της και όταν ο ίδιος ο Μπρεχτ ήταν εξόριστος στην Δανία όπου είχε καταφύγει για να αποφύγει την σύλληψη.

Ο Μπρεχτ από το 1923 αποτελούσε απειλή για το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα της Γερμανίας που τον είχε κατατάξει 5^ο στην λίστα με τις πιο επικίνδυνες προσωπικότητες της χώρας.

Στο έργο του αναδεικνύει το πώς ο τρόμος και ο φασισμός διαλύει τον άνθρωπο ώστε να χάσει κάθε στοιχείο αξιοπρέπειας.

Στον «Σταυρό με την κιμωλία» βλέπουμε το πώς επιβάλλονται στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, με δεδομένο ότι αυτός που κατετάγει στα SS, καταγγέλλει και εκμεταλλεύεται τους υπόλοιπους όπως εκμεταλλεύονται κι αυτόν οι προϊστάμενοι του.

Στο «Γυρεύοντας Δικαιοσύνη», ο δικαστής δεν μπορεί να βγάλει απόφαση διότι δεν ξέρει τι θέλουν από αυτόν, δεν τον ενδιαφέρει δηλαδή η αλήθεια και η απόδοση της δικαιοσύνης αλλά να ικανοποιήσει αυτόν που είναι πιο δυνατός. Όταν ζητάει βοήθεια από φίλο του, επικαλούμενος την φιλία τους, παίρνει την απάντηση: «Δεν υπάρχει φιλία διότι ο καλύτερος φίλος του καθενός είναι ο εαυτός του.» Φοβάται ο ένας τον άλλον ή καταγγέλλει ο ένας τον άλλον προκειμένου να ωφεληθεί. Επομένως λειτουργώ υπό καθεστώς τρόμου που ο ένας υπονομεύει και υποβλέπει τον άλλον με σκοπό να επιβιώσει ο ίδιος ή να κερδίσει.

Στο «Σπιούνο» οι γονείς φοβούνται το ίδιο τους το παιδί το οποίο έχει ενταχθεί στην Χιτλερική νεολαία και το κανακεύουν δίνοντας του διάφορα δώρα για να μην τους καταγγείλει στις μυστικές υπηρεσίες. Στην περίπτωση του «Σπιούνου» επίσης, ο καθηγητής –  πατέρας λέει: «Πώς να ξέρω πως θέλουν να ήταν ο Βίσμαρκ, αφού αργούν τόσο να βγάλουν τα σχολικά βιβλία!» δηλαδή «Δεν με ενδιαφέρει η ιστορία η ίδια, ούτε η άποψη που έχω εγώ για αυτήν. Με ενδιαφέρει τι θέλουν οι άλλοι». Η ίδια η ιστορία μπορεί να παραποιηθεί.

Ταιριάζει αυτό με το σήμερα; Σαφέστατα, ναι!

Προσπαθούν να ξαναγράψουν την ιστορία, να διαγράψουν αγώνες που έφεραν κοινωνική εξέλιξη.

Σήμερα, 50 χρόνια από τον γαλλικό Μάη, ο Σαρκοζί, πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, εξαπέλυσε λίβελλο κατά του «Μάη του ‘68» ενώ ο κ. Μητσοτάκης δια της εκπροσώπου του μας δήλωσε πως δεν ήξερε τι έγινε με τον Λαμπράκη καθώς δεν είχε γεννηθεί το 1963! Δηλαδή δεν οφείλουμε να έχουμε ιστορική μνήμη παρά μόνο να λέμε αυτά που μας εξυπηρετούν.

Σήμερα στην χώρα μας με ευθύνη κυρίως της Κυβέρνησης Τσίπρα, που πλέον αποτελεί την χειρότερη Κυβέρνηση δεδομένου ότι έχει κάνει πράγματα που δεν έχει τολμήσει να κάνει κανένας άλλος, η Αριστερά, οι αρχές και οι αξίες της, διασύρονται και απαξιώνονται.

Τα στελέχη του συστήματος μαζί με την κυβέρνηση που τους εξυπηρετεί επιχειρούν να παρουσιάσουν τους κοινωνικούς αγώνες όχι μόνο ως άσκοπους και αναποτελεσματικούς αλλά και ως επικίνδυνους. Επιχειρούν να επιβάλλουν την φτώχεια και την αναξιοπρέπεια, την έλλειψη συλλογικότητα και αλληλεγγύης, να καλλιεργήσουν την ιδιοτέλεια και την λογική «ο καθένας για την πάρτι του» και με αυτήν την έννοια να προωθήσουν τον εκφασισμό της ελληνικής κοινωνίας.

Η ανάγκη, λοιπόν, να αντισταθούμε σε αυτές τις λογικές είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Διαφορετικά το μέλλον θα είναι αυτό που βλέπουμε στα έργα του Μπρεχτ. Άλλωστε ο ίδιος ο Μπρεχτ είχε πει την μεγάλη φράση: «Οι πόλεις της Γερμανίας είχαν ισοπεδωθεί πριν τις βομβαρδίσουν» διότι οι πόλεις είναι κυρίως οι άνθρωποι, είναι η κοινωνία η ίδια με τις αξίες και τις αρχές της. Και η ανάγκη συσπείρωσης, αγώνα, αλληλεγγύης είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Είναι πιο επίκαιρο από ποτέ να σηκωθούμε όρθιοι και να ασχοληθούμε με τα κοινωνικά προβλήματα, με τους ανθρώπους που είναι γύρω μας, με την πολιτική, με την ευρεία και ουσιαστική της έννοια. Σήμερα προσπαθούν να πούνε στους ανθρώπους ότι δεν αξίζει αλλά o Μπρεχτ είχε την απάντηση δεκαετίες πριν: «Αυτοί που είναι εναντίον της πολιτικής είναι υπέρ της πολιτικής που τους επιβάλλεται.»

Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στους ηθοποιούς που ανιδιοτελώς (δεν πληρώθηκαν) καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια, παρουσίασαν αυτά τα έργα. Αποδεικνύουν ότι το ενδιαφέρον και η φλόγα υπάρχει πάντα.

Ο Μπρεχτ πάντα μας συγκινεί με το έργο του και ευτυχώς που υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν και να το προβάλλουν και να το παρακολουθήσουν.

Το Studio Μαυρομιχάλη ήταν κατάμεστο, με ανθρώπους που ήθελαν να δουν, να μιλήσουν για τα μονόπρακτα και για τις παρεμβάσεις των τριών ομιλητών (Αλαβάνος, Βαλαβάνη, Σπανού). Ήταν γεμάτο από ανθρώπους που έχουνε ακόμη την διάθεση να αγωνιστούν για ένα καλύτερο μέλλον. Από ανθρώπους που συγκινούνται από την φράση του Μπρεχτ: «Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει. Όμως αυτός που δεν αγωνίζεται έχει ήδη χάσει.»

Ελπίζουμε να ξαναδούμε τέτοιες πρωτοβουλίες.