Η Μαριάνα Τσίχλη στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της Λαϊκής Ενότητας-Ανυπότακτη Αριστερά

Ομιλία Μαριάνας Τσίχλη Γραμματέα της ΛΑΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ-ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ 

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Φίλες και φίλοι

Ξαναβρισκόμαστε σήμερα, με πάρα πολλούς νέους και παλιούς συντρόφους. Σε ένα πανεπιστήμιο, για να σηματοδοτήσει το βάρος της νεολαίας στην ανασυγκρότηση της Λαϊκής Ενότητας. Είναι σήμερα μαζί μας κάποιοι από αυτούς που με τους πρώτους τους αγώνες ξαναθύμισαν τους νέους με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες κι όμως βγήκανε καταμπροστά στον ήλιο, με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία. Συναντιούνται με όσους σήμερα τους λένε τρομοκράτες και επαγγελματίες τραυματίες, και είναι εκείνοι που κρατάνε ζωντανή την φλόγα της ελπίδας της κοινωνίας. Τους ενώνει, όπως είπε ένας άλλος ποιητής, ότι δὲ σκύβουν τὸ κεφάλι οἱ μαχητὲς, κρατᾶν ψηλὰ τ᾿ ἀστέρι μὲ περηφάνεια.

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, σε μια δύσκολη περίοδο, για να θέσουμε ερωτήματα και να δώσουμε απαντήσεις που έχει ανάγκη η κοινωνία.

Σε διεθνές επίπεδο, είμαστε μπροστά σε έναν κόσμο που αλλάζει, με αβέβαιη έκβαση. Για πρώτη φορά μετά την ανατροπή της Σοβιετικής Ένωσης και την εμπέδωση του νεοφιλελευθερισμού και της ηγεμονίας των ΗΠΑ, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός συναντά τόσα εμπόδια στην απρόσκοπτη πολιτικοστρατιωτική κυριαρχία του. Η αποδοκιμασία της ρωσικής εισβολής, δεν μπορεί να συγκαλύψει ότι για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η βασική ευθύνη βαραίνει τον ευρωατλαντικό ιμπεριαλισμό, που θέλει να επιβάλλει την κυριαρχία του με διαλυτικές επιπτώσεις για τους όποιους επίδοξους ανταγωνιστές του, ή ακόμα και για όσους δεν συμβαδίζουν πλήρως με τα γεωπολιτικά και οικονομικά του συμφέροντα, που επιχειρεί προληπτικά να οριοθετήσει την Κίνα σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και πολιτικοστρατιωτικά τη Ρωσία.

Η εξέλιξη του πολέμου αναδεικνύει την διατήρηση της μεγάλης ισχύος του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού. Χαρακτηριστική είναι και η πολιτική των αστικών τάξεων της  ΕΕ, που, στο όνομα της μακροπρόθεσμης σταθερότητας του νεοφιλελεύθερου πλανητικού υποδείγματος, υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, εντάχθηκαν πρόθυμα σε μία πολιτική επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, που πλήττει σε πρώτο χρόνο τα άμεσα συμφέροντά τους και ενισχύει τα ενδεχόμενα κοινωνικών συγκρούσεων. Φυσικά, το τίμημα πληρώνεται από τους λαούς, που κινδυνεύουν τον χειμώνα να πεινάσουν και να παγώσουν.

Η κυβερνητική πολιτική ενεργητικής εμπλοκής είναι συνέχεια της ολοένα και μεγαλύτερης πρόσδεσης στον ευρωατλαντικό ιμπεριαλισμό που σήμερα λαμβάνει ακόμα ευρύτερες διαστάσεις. Στρέφεται ενάντια στο λαό, και λόγω του τυχοδιωκτισμού της, αλλά και των επιπτώσεων της συμμετοχής στις κυρώσεις.

Η ιδεολογική υποταγή μεγάλων τμημάτων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε μια φιλονατοϊκή αντιμετώπιση είναι μια ακόμα πλευρά των επικίνδυνων επιπτώσεων που φέρνει ο πόλεμος.

Η Λαϊκή Ενότητα, μέσα στον καταιγισμό της προπαγάνδας των μέσων, με την κυβέρνηση του Μητσοτάκη νατοϊκότερη του ΝΑΤΟ, αλλά και εν μέσω, δυστυχώς, μίας μεγάλης ιδεολογικής μετατόπισης της ελληνικής αριστεράς σε μια λογική ίσων αποστάσεων, στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Δεν ξεχάσαμε και δεν θα ξεχάσουμε τα δεινά που προκαλούν οι επεμβάσεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού ανά τον κόσμο, δεν ξεχνάμε και δεν θα ξεχάσουμε το αντιϊμπεριαλιστικό αίσθημα του λαού μας που σφυρηλατήθηκε από την εαμική εποποιΐα και τον εμφύλιο, σφραγίστηκε στα Ιουλιανά και στο Πολυτεχνείο, παραμένει ζωντανό στα σημερινά συνθήματα των λαϊκών και νεολαιίστικων διαδηλώσεων. Δεν πειθόμαστε και δεν θα πειστούμε ότι είναι αδιάφορο αν κανείς πολεμά κάτω από τις ναζιστικές σημαίες, γιατί ο λαός μας ευτυχώς δεν αναφέρεται στο μνημείο του Κιλκίς, αλλά στα μνημεία του Διστόμου, της Καισαριανής, των Καλαβρύτων και τόσων άλλων τόπων. Γιατί ο λαός μας ξέρει μέσα από τη ζωντανή ιστορία του ότι μόνο μέσα από το θάνατο στο φασισμό, περνάει η λευτεριά του.

Την ίδια ώρα, είμαστε σε μια περίοδο που η κυρίαρχη τάση είναι οι συντηρητικές μετατοπίσεις. Οι πολλές και μεγάλες κινητοποιήσεις που έχουν ξεσπάσει, ακόμα και στις καπιταλιστικές μητροπόλεις, δεν κατορθώνουν να εκπροσωπηθούν πολιτικά, ή να τροποποιήσουν αποφασιστικά τους συσχετισμούς. Ευθύνες βαραίνουν φυσικά και την αριστερά, που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις αναγκαιότητες και συνεχίζει την πολιτική του κατακερματισμού και της απομάκρυνσης από τις εργαζόμενες τάξεις. Το παράδειγμα της Ιταλίας, όπου η λαϊκή δυσαρέσκεια καναλιζάρεται σε νεοφασιστικές αντιλήψεις, που συνδυάζονται με απόλυτα συστημικές πολιτικές θέσεις, είναι ενδεικτικό. Υπάρχουν όμως και σημαντικές εξαιρέσεις. Από τις εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, αλλά και στη Γαλλία, πρέπει να αντληθούν συμπεράσματα για τη στρατηγική του λαϊκού κινήματος και της αριστεράς. Το επόμενο διάστημα, η πίεση στα λαϊκά στρώματα θα συνεχίσει να εντείνεται. Οι συνθήκες αυτές θα ενισχύσουν τα ενδεχόμενα νέων κοινωνικών αγώνων. Ωστόσο, για να πετύχουν οι αγώνες πολιτικά αποτελέσματα, χρειάζεται προετοιμασία και ανασυγκρότηση της αριστεράς, αφού, η εμπειρία μας έχει δείξει ότι, εάν δεν συγκροτούνται ανταγωνιστικές πολιτικές στρατηγικές, η πολιτική του κεφαλαίου μπορεί και σταθεροποιείται, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις.

Στη χώρα μας, η επιθετική νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ  στοχεύει να σταθεροποιήσει τον ελληνικό καπιταλισμό, εμπεδώνοντας έναν ταξικό συσχετισμό που θα εντείνει την εκμετάλλευση των εργαζόμενων μακροπρόθεσμα, να επιβάλει μέτρα αυταρχικής θωράκισης σε θεσμικό επίπεδο, που θα σταθεροποιούν την πολιτική σκηνή και θα εξοβελίζουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τα λαϊκά στρώματα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη στήριξη όλων των τμημάτων της αστικής τάξης και των μηχανισμών της, θέλει να πάρει μία συνολικότερη ρεβάνς, να ισχυροποιήσει τη θέση της αστικής τάξης στον κοινωνικό συσχετισμό και της ίδιας στην πολιτική σκηνή, για να θωρακιστούν από ενδεχόμενα ανατροπών, όπως αυτά εμφανίστηκαν την περίοδο 2010 – 2015.

Αυτή η πολιτική μετράει πραγματικά θύματα. Οδήγησε στην πλήρη αποτυχία στη διαχείριση της πανδημίας, με τα υψηλότερα ποσοστά θυμάτων ανά εκ. πληθυσμού. Οδήγησε σε περιβαλλοντικές καταστροφές, που τα θύματά τους δεν καταγράφονται, είναι όμως πάρα πολλά. Οδήγησε στο τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων. Στην επέκταση των πλειστηριασμών. Σήμερα, που ο λαός αντιμετωπίζει την ακρίβεια και την ενεργειακή φτώχεια, η ΝΔ εφαρμόζει μια πολιτική που συντηρεί και ενισχύει την κερδοφορία των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων, δεν μπορεί και δεν θέλει να ανακουφίσει τα λαϊκά στρώματα. Που είναι καταστροφική για την μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας, αλλά και δεν αντιμετωπίζει τα συσσωρευμένα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.

Ταυτόχρονα, η πολιτική της συσπείρωσης των αντιδραστικών στρωμάτων, της πόλωσης διά του Νόμος και Τάξις και η στρατηγική της έντασης αποτελούν σημεία αναφοράς για τη ΝΔ. Από το χτύπημα των διαδηλώσεων και τις εκατοντάδες σκευωρίες, έως και τον αποκλεισμό της, έστω και εξ αντανακλάσεως έκφρασης των λαϊκών συμφερόντων και των αιτημάτων του κοινωνικού κινήματος στην πολιτική σκηνή μέσα από την θεσμική σκλήρυνση. Αποκορύφωμα είναι η δυσώδης υπόθεση των παρακολουθήσεων και των υποκλοπών. Η ΝΔ του Μητσοτάκη αξιοποίησε στο έπακρο έναν ήδη διαμορφωμένο μηχανισμό για να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά και να δρομολογήσει επιχειρηματικές συμφωνίες, στην κατεύθυνση που επιθυμεί η ίδια και οι ολιγάρχες καπιταλιστές που τη στηρίζουν. Πρόκειται για μεθόδευση τεραστίων διαστάσεων που αναδεικνύει την αυταρχική και σχεδόν παρακρατική λειτουργία του σημερινού αστικού πολιτικού συστήματος, στην οποία όλα τα αστικά κόμματα με τον έναν ή άλλο τρόπο έχουν ομονοήσει και συμβάλλει.

Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση, το λαϊκό κίνημα δεν έχει μείνει βουβό. Ξεσπούν κλαδικοί εργατικοί αγώνες που πετυχαίνουν νίκες για τα αιτήματά τους, όπως η efood και η Κόσκο, ηρωικοί αγώνες όπως η απεργία των εργαζομένων στη ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑ, που αντιμετωπίζει την μπότα της σκληρής καταστολής.

Δεν μπορώ όμως να μην σταθώ στους αγώνες της νεολαίας. Πέτυχαν την μη εφαρμογή ψηφισμένων νόμων, την καθυστέρηση της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Το κυριότερο, πέτυχαν να πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων ο νόμος για την απαγόρευση των διαδηλώσεων. Και είναι τιμή για εμάς, ότι είναι οι σύντροφοι και οι συντρόφισσές μας που πρωτοστατούν σε αυτούς τους αγώνες, που στέκονται εδώ και τρία χρόνια μπροστά στις αύρες, τα ΜΑΤ, τις διώξεις και τις σκευωρίες. Σύντροφοι και συντρόφισσές μας που είναι και σήμερα εδώ, διωκόμενοι με στημένα κατηγορητήρια για τη συνδικαλιστική τους δράση ή γιατί συμμετείχαν σε διαδηλώσεις, χτυπημένοι με ευθεία βολή από κρότου λάμψης από τους πραιτωριανούς στο ΑΠΘ, δεκάδες τραυματισμένοι από τις απόπειρες διάλυσης των διαδηλώσεων, όρθιοι, με ανοιχτά πρόσωπα και καθαρό βλέμμα. Που έρχονται να προστεθούν στους συντρόφους μας που βρίσκονται ακόμα και σήμερα υπόδικοι γιατί σταμάτησαν την υφαρπαγή της λαϊκής περιουσίας με τους πλειστηριασμούς, στους συντρόφους που αντιμετώπισαν την κρατική ομηρία επί χρόνια – και κέρδισαν. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριές μας, με τον αγώνα τους κάθε μέρα στις πύλες των πανεπιστημίων στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, είναι η ζωντανή υπόμνηση ότι ο λαός δεν ξεχνά, ότι δε σκύβει το κεφάλι.

Όμως, οι περισσότεροι από αυτούς τους αγώνες δεν μπορούν μέχρι σήμερα να έχουν αντοχή, συνέχεια και διάρκεια, δεν αποτυπώνουν αποτελέσματα στο πολιτικό σκηνικό. Σημαντικό στοιχείο που παίζει καθοριστικό ρόλο, είναι ότι η στήριξη της πολιτικής της ΝΔ από την αστική τάξη και τα σύμμαχα στρώματά της είναι αδιάρρηκτη, γιατί η ΝΔ προχωρά με σημαντική επιτάχυνση τα βασικότερα σημεία της στρατηγικής του κεφαλαίου. Δεν υπάρχουν διαφορετικές τακτικές που να εκφράζονται σε διακριτές πολιτικές επιλογές και πιέσεις στα βασικά κόμματα και έτσι είναι δυσκολότερο για τους κοινωνικούς αγώνες να δημιουργήσουν αστάθεια και διαφορετικές πολιτικές στάσεις. Ταυτόχρονα, βαραίνουν οι συντηρητικές ιδεολογικές και πολιτικές μετατοπίσεις που έχουν επιφέρει οι διαδοχικές ήττες του λαϊκού κινήματος.

Σήμερα, είναι εκκωφαντική η έλλειψη κοινωνικής και πολιτικής αντιπολίτευσης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί και δεν θέλει να αμφισβητήσει την κυβερνητική πολιτική, και έτσι δεν μπορεί να καρπωθεί τη δυσαρέσκεια, με αποτέλεσμα να διατηρείται η ηγεμονία της ΝΔ στο πολιτικό σκηνικό. Έχει ολοκληρώσει την νεοφιλελεύθερη προσαρμογή του, έθεσε τις βάσεις για μια σειρά πολιτικών που σήμερα εφαρμόζει η ΝΔ. Πρόδωσε το λαό, προσέδεσε τη χώρα βαθύτερα στη στρατηγική του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού, στρατεύθηκε με τις βασικές επιδιώξεις του κεφαλαίου, σήμερα συναινεί στην απαράδεκτη πολιτική των κυρώσεων και του πολέμου, εμμένει σε μια πολιτική που αποδέχεται και προωθεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Ωστόσο, μπορεί να εγκλωβίσει λαϊκά στρώματα στη λογική του μικρότερου κακού.

Όμως, βαραίνουν και τα μεγάλα ελλείμματα της αριστεράς.

Από τη μία πλευρά, η πολιτική του ΚΚΕ δεν περιέχει κανένα στοιχείο ενότητας, ούτε καν στα βασικά κοινωνικά μέτωπα και στο μαζικό κίνημα. Επιπλέον, δεν αποδέχεται και καταπολεμά κάθε στοιχείο μεταβατικών πολιτικών αιτημάτων, παραπέμποντας τη λύση των άμεσων προβλημάτων του λαού στο σοσιαλισμό. Η στάση του απογοητεύει και δημιουργεί προβλήματα στο κοινωνικό κίνημα.

Από την άλλη, το ΜΕΡΑ 25, παρά τις θετικές μετατοπίσεις στα ζητήματα της ΟΝΕ και του ΝΑΤΟ και τη συμμετοχή του στις κινηματικές διαδικασίες, έχει αδύναμους δεσμούς με τα λαϊκά στρώματα, ενώ οι θέσεις και η φυσιογνωμία του θέτουν όρια στη δυνατότητα συγκρότησης οργανικών σχέσεων με τις λαϊκές τάξεις.

Ευθύνες όμως έχει και η ριζοσπαστική αριστερά, πολλές από τις δυνάμεις της οποίας παρέμειναν σε κατάσταση πολυδιάσπασης, εσωστρέφειας, διαφορετικών πολιτικών στρατηγικών, και, παρά την θετική συμβολή τους στην ανάπτυξη κοινωνικών αγώνων, αδυνατούν να παρέμβουν στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό και να κινητοποιήσουν ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

Εμείς είμαστε ξεκάθαροι.

Με συνέπεια υποστηρίζουμε ότι η αμφισβήτηση των πολιτικών συσχετισμών απαιτεί διαρκές κάλεσμα ενότητας.

Καταρχήν κάλεσμα ενότητας όλης της αριστεράς στο μαζικό κίνημα. Απέναντι στα βασικά μέτωπα, κανείς δεν περισσεύει, πρέπει όλα τα σφυριά να χτυπήσουν μαζί. Στην ακρίβεια και την ενεργειακή φτώχεια. Στην αντίσταση και αποτροπή της εφαρμογής της αναδιάρθρωσης στην εκπαίδευση. Στην υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Στα ζητήματα υπεράσπισης του περιβάλλοντος απέναντι στην αδηφάγα «ανάπτυξη» του κεφαλαίου. Στην αντιπαράθεση με την απάνθρωπη κυβερνητική πολιτική στο προσφυγικό, που οδηγεί σε τραγωδίες όπως του Αιγαίου και του Έβρου. Στην αντίθεση στον πόλεμο, στις κυρώσεις, στην πρόσδεση της χώρας στην ιμπεριαλιστική στρατηγική ΗΠΑ-ΝΑΤΟ – ΕΕ.

Κάλεσμα ενότητας χρειάζεται όμως και στους κοινωνικούς χώρους, στο εργατικό κίνημα και στην αυτοδιοίκηση. Όπου μια τέτοια κατεύθυνση δοκιμάστηκε, πέτυχε σημαντικά αποτελέσματα.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Δεν είμαστε σε μια περίοδο που είναι μία από τα ίδια. Σήμερα διακυβεύεται αν θα αναχαιτισθεί η δυνατότητα του κεφαλαίου να επιβάλει μία μακροπρόθεσμη τροποποίηση του πολιτικού συσχετισμού, σε βάρος των λαϊκών τάξεων. Την ίδια στιγμή που ο αντίπαλος συσπειρώνεται, επιχειρώντας τομές σε όλα τα επίπεδα, στον αντίποδα βρίσκεται ο κατακερματισμός των δυνάμεων που επιδιώκουν να εκφράσουν πολιτικά τις λαϊκές τάξεις. Το ερώτημα είναι αν θα γίνει εφικτό πλευρές μιας ανταγωνιστικής στρατηγικής να γίνουν πιο άμεσα ορατές στην πολιτική σκηνή, τροφοδοτώντας και το λαϊκό κίνημα, ή αν θα ανοίξει ακόμα περισσότερο ο δρόμος για μια περαιτέρω αρνητική μεταβολή του συσχετισμού.

Εμείς επιμένουμε στην ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός πολιτικού χώρου της ριζοσπαστικής αριστεράς, με ανοιχτό, πλατύ χαρακτήρα, με ενιαιομετωπική αντίληψη, με μαζικό λόγο. Επιμένουμε στη συγκρότηση πολιτικού υποκειμένου με μετωπικό χαρακτήρα, μεταξύ των δυνάμεων που έχουν εμπλακεί στις διεργασίες της Αριστερής Πρωτοβουλίας Διαλόγου και Δράσης οργανώσεων και ανένταχτων, στη βάση ενός προγράμματος που θα απαντά στα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα λαϊκά στρώματα, συνδέοντάς τα με ευρύτερες ρήξεις και τον σοσιαλιστικό ορίζοντα.

Δε φτάνει όμως αυτό. Σε αυτές τις συνθήκες, οι δυνάμεις της κοινοβουλευτικής αριστεράς θα όφειλαν να απευθύνουν κάλεσμα πλατιάς συνεργασίας και συστράτευσης. Αν όμως τέτοιες πρωτοβουλίες δεν υπάρχουν, απαιτείται ένα άλμα για τις δυνάμεις της δικής μας αριστεράς. Όσες από αυτές αντιλαμβάνονται τα διακυβεύματα, πρέπει να συγκροτήσουν ένα μπλοκ δυνάμεων, με συμφωνημένο κοινό πρόγραμμα, με κορμό τα άμεσα ζητήματα επιβίωσης του λαού. Ένα τέτοιο πολιτικό μπλοκ, πρέπει να απευθυνθεί στην αριστερά στο σύνολό της, χωρίς εξαιρέσεις, με πρόταση εκλογικής συνεργασίας, με πλήρη πολιτική, οργανωτική και ιδεολογική αυτοτέλεια κάθε δύναμης. Τα διεθνή παραδείγματα δείχνουν ότι, όπου έγιναν τέτοιες προσπάθειες, παρά τις αντιφάσεις τους, κατόρθωσαν να διεισδύσουν σε πλατιά τμήματα των λαϊκών μαζών. Αντίθετα, όπου η αριστερά επέμεινε στη λογική του κατακερματισμού, απέτυχε να συνεισφέρει αποτελεσματικά στο κοινωνικό κίνημα.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Ξέρουμε ότι το κύριο σήμερα είναι να ξαναποκτήσει ο λαός την πίστη του στους αγώνες και στη δύναμη του, να ξαναποκτήσει την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Εμείς δεν είμαστε από αυτούς που χτίζουν ένα μικρό σπιτάκι και λεν καλά είμαι εδώ. Γιατί πολλές φορές, όσα χρειάστηκε να κάνουμε – και τα κάναμε – ήταν πάνω από το μπόι μας. Παρά τα λάθη μας, παρά τις ήττες τις δικές μας, αλλά και της αριστεράς και του κινήματος, επιμένουμε. Επιμένουμε ανυπότακτοι, επιμένουμε με την αριστερά που δεν υπέκυψε στα κελεύσματα του νεοφιλελευθερισμού, ούτε στον αναχωρητισμό και την αδράνεια. Που αταλάντευτα μάχεται για να αλλάξει τους συσχετισμούς. Γιατί γνωρίζουμε, όπως λέει ο ποιητής, ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι, γιατί κάθε ώρα είναι η δική μας ώρα. Γιατί ο σοσιαλισμός δεν είναι ένα όραμα για το μέλλον, είναι η πυξίδα για τους αγώνες του σήμερα.