Της Δέσποινας Σπανού
Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών ανέδειξαν προβλήματα και πυροδότησαν εξελίξεις και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Το μέγα πρόβλημα που αναδείχθηκε κυρίως στην Ελλάδα είναι η αποχή, δηλαδή η μαζική έκφραση της απαξίωσης της πολιτικής και συνεπώς η αδιαφορία μεγάλου τμήματος των πολιτών προς τις εκλογικές διαδικασίες. Το γεγονός μάλιστα ότι οι νέοι ευρωβουλευτές αναδείχθηκαν από το 40% του εκλογικού σώματος, έναντι του 60% που απείχε, αποτελεί νόθευση της δημοκρατίας. Το άλλο πολύ σημαντικό αποτέλεσμα είναι η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων και η κυριαρχία του θεάματος στη πολιτική.
Η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει εδώ και χρόνια στην Ευρώπη και μετά τις Ευρωεκλογές πυροδότησε εξελίξεις, όπως είναι η προκήρυξη εκλογών από τον Μακρόν στην Γαλλία, προβάλλοντας πάλι το φόβητρο της ακροδεξιάς προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία.
Στη χώρα μας η στροφή προς την ακροδεξιά είναι σαφής, διότι τα κόμματα που την συγκροτούν ενισχύθηκαν και ποσοστιαία και σε αριθμό ψήφων, σε αντίθεση προς τα υπόλοιπα. Η ΝΔ έχασε σχεδόν 1εκ ψηφοφόρους (990.300), ο ΣΥΡΙΖΑ παρά το νέο αρχηγό έχασε 336.880 ψήφους, το ΠΑΣΟΚ έχασε 109.089 ψήφους, (το αυξημένο ποσοστό οφείλεται στην μείωση του εκλογικού σώματος), η Πλεύση Ελευθερίας έχασε 30.000 ψήφους και το ΚΚΕ, παρά την ποσοστιαία αύξηση του λόγω της αποχής, έχασε 33.328 ψήφους και την τέταρτη σε δύναμη θέση ως κόμμα, που την κέρδισε ο Βελόπουλος, ο οποίος είναι ο μόνος που αύξησε την δύναμη του σε ποσοστά και ψήφους.
Συγκεκριμένα από 4,43% και 231.491 ψήφους που έλαβε το 2023, έφτασε το 9,30% και 369.727 ψήφους. Επίσης η “Φωνή Λογικής” της Λατινοπούλου αυξήθηκε από 0,43% και 22.347 ψήφους το 2023 σε 3,04% και 120.753 ψήφους το 2024. Συνολικά τα ακροδεξιά κόμματα αύξησαν τις δυνάμεις τους από 13,81% και 719.707 ψήφους σε 19,21% και 774.281 ψήφους και είναι τα μόνα που είχαν καθαρή εκλογική άνοδο. Αν σε αυτό προσθέσουμε και την ανάδειξη ευρωβουλευτών με βάση την τηλεοπτική εικόνα και μόνο ή τα social media, που συνέβαλαν καθοριστικά ώστε να εκλέγονται κυρίως άνθρωποι του θεάματος (μοντέλα, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, αθλητές), χωρίς καμία άλλη κοινωνική ή πολιτική δραστηριότητα, αντιλαμβανόμαστε την έκταση της απαξίωσης της πολιτικής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και η εκλογή στην Κύπρο του Φειδία Παναγιώτου, ενός ανθρώπου που έγινε γνωστός από τα κοινωνικά δίκτυα, ο οποίος δηλώνοντας ότι δεν είχε καμία σχέση με την πολιτική, δεν είχε ψηφίσει ποτέ, έλαβε 19,1% κατακτώντας την 3η θέση, σε μικρή απόσταση από το ιστορικό ΑΚΕΛ (21,5%) και εξελέγη ευρωβουλευτής. Στην υπερβολική προβολή οφείλει την εκλογή της και η Αφροδίτη Λατινοπούλου, η οποία παρά τις αποφάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για την κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου σύμφωνα με την δύναμη των κομμάτων, ήταν διαρκώς στην τηλεόραση, διότι το οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο εξυπηρετείται από την προβολή των ρατσιστικών και ακροδεξιών απόψεων της.
Η απογοήτευση από την Αριστερά και η ενίσχυση της αντίληψης για ατομικές λύσεις οδήγησε στην ιδιώτευση, στην προσπάθεια της προσωπικής διάσωσης, στην επίθεση στον αδύναμο, στην συκοφάντηση της κοινωνικής αλληλεγγύης και συλλογικής δράσης, σε αξίες δηλαδή που είναι απαραίτητες για μια ανθρώπινη κοινωνία και που τα συντηρητικά και κυρίως ακροδεξιά κόμματα (πολλές φορές προβάλλονται ως αντισυστημικά) είναι απέναντι τους.
Η ανάγκη λοιπόν προβολής ενός οραματικού λόγου που θα απορρέει και θα στηρίζεται στη συγκρότηση ενός πολιτικού προγραμματικού χώρου υπεράσπισης των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων του λαού, της υπεράσπισης των συμφερόντων των εργαζομένων, της νεολαίας και γενικότερα των λαϊκών στρωμάτων, είναι επιβεβλημένη από τις συνθήκες περισσότερο από ποτέ.
Ήδη το οικονομικό κατεστημένο προετοιμάζει την μετά Μητσοτάκη εποχή, με την συγκρότηση νέου κεντροαριστερού πόλου, που θα περιλαμβάνει ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Ν. Αριστερά και θα είναι απολύτως ενταγμένο στις επιλογές του Ευρωμονόδρομου, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Ουσιαστικά προωθεί την αναβίωση του δικομματισμού, με στόχο να αλλάξουν τα πρόσωπα αλλά να μείνουν οι ίδιες πολιτικές.
Επιβάλλεται λοιπόν η δημιουργία ενός άλλου ανταγωνιστικού πόλου με στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του λαού απέναντι στις πολιτικές λιτότητας και διάλυσης των δημοσίων υποδομών, που έχουν ψηφήσει και εξακολουθούν να στηρίζουν τα μνημονιακά κόμματα. Το ΚΚΕ θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά αλλά φαίνεται να μην ενδιαφέρεται για οτιδήποτε άλλο παρά για την αύξηση των ποσοστών του. Πανηγυρίζει, παρά την μείωση σε ψήφους και την υποσκέλιση του από τον Βελόπουλο.
Η πραγματικότητα όμως είναι σκληρή και επιβάλλει πρωτοβουλίες. Ήδη προετοιμάζονται νέα μέτρα από την Ε.Ε για περαιτέρω μείωση των κοινωνικών δαπανών, ενώ στην Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, 1 στους 4 Έλληνες είναι στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Τις πρωτοβουλίες λοιπόν που απαιτούνται μπορεί να λάβει η συμμαχία Μέρα25/Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά, που μπορεί να μην κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή, διατηρεί όμως σταθερές δυνάμεις και ξεπερνώντας δυσκολίες και διορθώνοντας αδυναμίες μπορεί να συμβάλει στην συγκρότηση ενός ριζοσπαστικού πολιτικού μετώπου, που θα αποτελέσει την βάση για την οικοδόμηση μιας νέας ισχυρής Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Τα προβλήματα είναι πολλά, οι καιροί ου μενετοί και από τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις μας θα κριθούμε όλοι.
*Η Δέσποινα Σπανού είναι πρώην αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ,
στέλεχος της ΛΑΕ-Ανυπότακτη Αριστερά