Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρέμβαση του Στάθη Κουβελάκη στην συγκέντρωση της ΛΑΕ-ΑΑ στις 18 Δεκεμβρίου 2023 στο θέατρο Αλφα

Θα αρχίσω με λίγα λόγια για την κατάσταση εδώ, στη Γαλλία. Και τούτο όχι μόνο γιατί αυτήν την στιγμή σας μιλάω από το Παρίσι αλλά γιατί στην Γαλλία θα κριθεί το επόμενο διάστημα μια κρίσιμη μάχη από την οποία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό οι πολιτικές ισορροπίες της Ευρώπης. Όπως έχει συχνά συμβεί στο παρελθόν, στη Γαλλία έχουν εμφανιστεί στην πιο καθαρή τους μορφή οι δύο βασικές τάσεις που διαπερνούν την διεθνή σκηνή. Η πρώτη είναι ότι έχουμε την πιο ισχυρή ακροδεξιά στην Ευρώπη, που διεκδικεί πλέον με αξιοπιστία την εξουσία. Θυμόσαστε πιστεύω ότι πριν από ενάμιση χρόνο ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών έφερε αντιμέτωπους για δεύτερη φορά την Μαρίν Λε Πέν και τον νυν πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Αυτήν την φορά, η υποψήφια της ακροδεξιάς κατάφερε να καταγράψει ποσοστό άνω του 40% και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αν είχαμε σήμερα επανάληψη του περυσινού δεύτερου γύρου η Λε Πέν θα κέρδιζε άνετα.

Πως εξηγείται η άνοδος της γαλλικής ακροδεξιάς

Κλειδί για την κατανόηση της ακροδεξιάς δυναμικής είναι η ηγεμονική θέση που έχει κατακτήσει στην ψήφο των λαϊκών τάξεων, και ειδικότερα στους εργάτες και τους υπάλληλους, στις φτωχοποιημένες περιφέρειες της υπαίθρου και των περιοχών που έχουν υποστεί την αποβιομηχάνιση. Αυτά τα στρώματα έχουν κυριολεκτικά συντριβεί από την καπιταλιστική αναδιάρθρωση και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών. Αισθάνονται εγκαταλελειμμένα από το σύνολο των κομμάτων εξουσίας, συμπεριλαμβανόμενης φυσικά και της σοσιαλδημοκρατίας, που κυβέρνησε την Γαλλία για πάνω από 20 χρόνια από την δεκαετία του 1980 και δώθε, εκ των οποίων τα 8 μαζί με τους κομμουνιστές. Η κοινωνική ερήμωση μαζί με την ήττα και την αποδυνάμωση των οργανώσεων του εργατικού κινήματος ήταν και είναι το έδαφος πάνω στο οποίο άνθισε ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, η ανάδειξη των μουσουλμάνων ως εσωτερικού εχθρού και εξιλαστήριου θύματος για τα  δεινά που μαστίζουν την γαλλική κοινωνία.

Καλλιεργώντας τον διχασμό εντός των λαϊκών και εργαζόμενων τάξεων, η ακροδεξιά κατάφερε να παρουσιάζεται ως δύναμη αντισυστημική και ταυτόχρονα ως το κόμμα του νόμου και της τάξης. Υπόσχεται αναδιανομή προς όφελος των δήθεν «πραγματικών Γάλλων» και σιδερένιο αυταρχισμό σε μια κοινωνία που βιώνει υποβάθμιση και διαρκή κοινωνική ένταση.

Σε αυτά προστίθεται και μια κρίσιμη παράμετρος χωρίς την οποία η εικόνα της ακροδεξιάς ως αξιόπιστης δύναμης διακυβέρνησης θα ήταν αδιανόητη. Τα συνθήματα που αποτελούσαν κάποτε ειδικό γνώρισμα του ακροδεξιού λόγου είναι σήμερα κοινός τόπος όλου του πολιτικού φάσματος που εκτείνεται από το νεοφιλελεύθερο κέντρο ως την ακροδεξιά. Οι υποτιθέμενες απειλές της «ισλαμοποίησης», της «πληθυσμιακής αλλοίωσης» και της «μεταναστευτικής εισβολής» αποτελούν πλέον τις προνομιακές θεματικές του κυρίαρχου πολιτικού και μηντιακού συστήματος. Η κανονικοποίηση του ακροδεξιού λόγου συμβάδισε και συνέβαλε στον εθισμό της κοινωνίας σε ολοένα και πιο κατασταλτικές και αυταρχικές πολιτικές, που συντελούν στην περαιτέρω νομιμοποίηση των προτάσεων της ακροδεξιάς.

Το στοίχημα του Μελανσόν και της Ανυπότακτης Γαλλίας

Ευτυχώς όμως το πολιτικό τοπίο δεν εξαντλείται σ αυτό τον ζόφο. Σήμερα, η Γαλλία αποτελεί πράγματι μια άκρως ενδιαφέρουσα εξαίρεση στην Ευρώπη, καθώς είναι η μόνη χώρα όπου αριστερά του κέντρου κυριαρχεί μια δύναμη της ριζοσπαστικής Αριστεράς: η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Στις περυσινές προεδρικές εκλογές ο Μελανσόν πέτυχε ένα ποσοστό της τάξης του 22% και έχασε οριακά την πρόκριση για τον δεύτερο γύρο. Στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν η Ανυπότακτη Γαλλία πήρε την πρωτοβουλία συγκρότησης μιας ευρείας αριστερής συμμαχίας, που επέτρεψε στην Ανυπότακτη Γαλλία να τετραπλασιάσει τις έδρες της στο Κοινοβούλιο και συνολικά στην Αριστερά να τις υπερδιπλασιάσει.

Η επιτυχία του Μελανσόν επανέφερε στο προσκήνιο μια ιδέα  που έτεινε να εκλείψει σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά την συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, την ήττα του Κόρμπυν και την συστημική ενσωμάτωση του Ποδέμος. Την ιδέα ότι προϋπόθεση μιας αριστερής εναλλακτικής με πλειοψηφική στόχευση είναι μια γραμμή ρήξης και σύγκρουσης με το σύστημα. Στην περίπτωση της Γαλλίας , και αυτό είναι η άλλη όψη της γαλλικής εξαίρεσης, αυτή η γραμμή ακουμπάει στην εμπειρία των μαζικών αγώνων που σημάδεψαν τα 7 τελευταία χρόνια, με κορυφαίες στιγμές τους δύο μεγάλους κύκλους κινητοποιήσεων για το συνταξιοδοτικό, το 2019 και φέτος, καθώς φυσικά και το κίνημα την Κίτρινων Γιλέκων. Παρόλο που αυτοί οι αγώνες δεν κατέληξαν σε νίκες δημιούργησαν το έδαφος πάνω στο οποίο μια εναλλακτική πρόταση ρήξης μπορεί να αποκτήσει ευρεία απήχηση και προοπτικά πλειοψηφική δυναμική. Να αποτελέσει με άλλα λόγια το αντίπαλο δέος στην ακροδεξιά και στο ακραίο νεοφιλελεύθερο μπλοκ που βρίσκεται σήμερα στη εξουσία.

Αυτό είναι κάτι που το πολιτικό-μηντιακό σύστημα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί. Γι’αυτό και δαιμονοποιεί με κάθε τρόπο την Ανυπότακτη Γαλλία, τη στιγμή ακριβώς που στρώνει κόκκινο χαλί στην ακροδεξιά και στήνει τον σκηνικό μιας δήθεν αναπόφευκτης νίκης της Λε Πεν στις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Ο γενοκτονικός πόλεμος που εξαπέλυσε το Ισραήλ με τις πλάτες των Αμερικάνων και της Δύσης εναντίον του λαού της Παλαιστίνης έδωσε αφορμή για μια νέα εκστρατεία εναντίον του Μελανσόν και του κόμματός του. Ως μοναδική κοινοβουλευτική δύναμη που αντιτάχθηκε στην αναφανδόν στήριξη του Ισραήλ που πρεσβεύει η πολιτική και μηντιακή ελίτ της Γαλλίας, όπως και της υπόλοιπης Ευρώπης, η Ανυπότακτη Γαλλία στοχοποιείται με τον πιο υστερικό τρόπο ως υποστήριγμα των «τρομοκρατών» και ως δήθεν επιρρεπής στον αντισημιτισμό.

Ας δούμε όμως αυτήν την κατρακύλα του δημόσιου λόγου από μια άλλη σκοπιά, δηλαδή ως σύμπτωμα: η έξαλλη επιθετικότητα του αντίπαλου πηγάζει από μια αίσθηση ανασφάλειας. Με άλλα λόγια αποτελεί ένδειξη ότι η κατάσταση παραμένει ανοιχτή και ότι, όπως σε κάθε κρίσιμη συγκυρία, η έκβαση εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα.

Στην Ελλάδα, επείγει η συσπείρωση της ριζοσπαστικής Αριστεράς

Θα ήθελα να κλείσω την τοποθέτησή μου με λίγα λόγια για την κατάσταση στην Ελλάδα και ειδικότερα για την κατάσταση εντός της Αριστεράς. Ισως να θυμόσαστε ότι μαζί με τον Κώστα Λαπαβίτσα είχα υποστηρίξει από την αρχή της χρονιάς την ανάγκη ευρείας συμπόρευσης των δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς πάνω σε ένα πρόγραμμα ρήξης με το καθεστώς που διαμόρφωσαν τα διαδοχικά Μνημόνια. Ένα πρόγραμμα που να καθιστά αξιόπιστη και ελκυστική την ιδέα μιας εναλλακτικής πορείας για την ελληνική κοινωνία. Η εκλογική σύμπραξη του ΜεΡΑ25-Συμμαχία για την Ρήξη ήταν ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ένα βήμα ανεπαρκές όπως έδειξε το αποτέλεσμα που άφησε όμως μια θετική παρακαταθήκη ως απόπειρα διαμόρφωσης ενός αριστερού λόγου με στοιχεία καινοτομίας και ενωτικής απεύθυνσης.

Τα όσα μεσολάβησαν έκτοτε δηλαδή η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ από την μια πλευρά, και, από την άλλη, τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα των ενωτικών αριστών σχημάτων στις αυτοδιοικητικές εκλογές καθιστούν αναγκαία και εφικτή ταυτόχρονα μια πολύ πιο διευρυμένη συμπόρευση. Μια συμπόρευση που να βασίζεται σε ένα ριζοσπαστικό στίγμα, στη συλλογική εκπροσώπηση, στην ενωτική πρακτική στη βάση της ισοτιμίας όλων όσων συμμετέχουν, και, ίσως πάνω από όλα, σε ένα λόγο κατανοητό από ένα ευρύ, λαϊκό, κοινωνικό ακροατήριο και όχι μόνο στο περιορισμένο πολιτικοποιημένο κοινό στο οποίο συχνά αρκείται η ριζοσπαστική Αριστερά.

Η αξιοπιστία και η αντοχή στον χρόνο ενός τέτοιου εγχειρήματος έχουν μια βασική προϋπόθεση: την κοινή παρέμβαση στους κοινωνικούς χώρους, χωρίς την οποία η όποια εκλογική σύμπραξη, όσο αναγκαία και ενδεχομένως επιτυχημένη κι αν είναι, δεν μπορεί παρά να αποδειχθεί βραχύβια. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι χρόνοι είναι πιεστικοί. Η πρόσφατη εμπειρία μας δείχνει ότι χρειάζεται να υπερβούμε την λογική της τελευταίας στιγμής και να καταστήσουμε σαφές ότι ο δρόμος που προτείνουμε δεν εξαντλείται στις εκλογές αλλά ότι στοχεύει σε ένα πολύ πιο μακροπρόθεσμο πολιτικό σχέδιο: την ανασυγκρότηση της Αριστεράς και την δημιουργία των όρων της νικηφόρας αντεπίθεσης της εργαζόμενων τάξεων και των λαϊκών δυνάμεων.

Νίκη στον αγώνα των Παλαιστινιακού λαού!

Μια τελευταία κουβέντα μόνο για τα όσα συγκλονιστικά συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Η γενοκτονική επίθεση του Ισραήλ, που χαίρει της πλήρους στήριξης της Δύσης, αλλά και η παγκόσμια λαϊκή κατακραυγή αποτελούν σίγουρα τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς που πέρασε. Το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό μπορεί να γίνει για τις σημερινές γενιές ότι ήταν το κίνημα εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ για μια προηγούμενη περίοδο. Ένα κίνημα που αλλάζει τις συνειδήσεις, που δημιουργεί νέα δεδομένα, που εμπνέει στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη δυναμικές κοινωνικής ανατροπής.

Ας ακουστεί λοιπόν και πάλι, πιο δυνατά ακόμη το σύνθημα του παλαιστινιακού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που πρωτάκουσα το 1982 στην συγκλονιστική υποδοχή που είχε τότε επιφυλάξει ο αθηναϊκός λαός στον Γιασέρ Αραφάτ που μόλις είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει την Βηρυτό μετά την πολιορκία της πόλης από τους Ισραηλινούς: althawrat hataa alnasr, επανάσταση μέχρι την νίκη!