Εξορύξεις υδρογονανθράκων και λοιπές, άκρως επικίνδυνες, ιστορίες.

Πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση της ΝΔ εξέδωσε την Navtex για να ξεκινήσουν οι «έρευνες στα θαλάσσια «οικόπεδα» δυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Ταυτόχρονα, και ενώ η κυβέρνηση ζέχνει από την δυσωδία του παρκαρατικού κυκλώματος παρακολουθήσεων, Υπουργοί της, στελέχη της, αλλά και γνωστοί πλασιέ «ενεργειακών λύσεων», περιοδεύουν σε εκδηλώσεις και κάνουν δηλώσεις επικού τύπου για «το πετρέλαιο που θα ρέει», «τα λεφτά που θα έρθουν με την σέσουλα» και την χώρα που θα γίνει «πολύ δυνατός γεωπολιτικός παίχτης». Μαζί και κάποιοι που αυτοπροσδιορίζονται στην αριστερά, και είναι ενθουσιασμένοι με τις εξελίξεις, γιατί λέει θα «μάθουμε επιτέλους τι και αν έχουμε από υδρογονάθρακες» και όταν «έρθει ο σοσιαλισμός θα τα πάρουμε εμείς να γίνουμε Βενεζουέλα της Ευρώπης». Και αναρωτιέμαι «μήπως κάνεις λάθος ρε παιδί μου τόσα χρόνια; Μήπως η λύση είναι μπροστά στα μάτια σου και έχεις πάθει «οικολογία» και μπερδεύεσαι ρε Βάσω;»
Για να δούμε λοιπόν ξανά «πως είναι» τα πράγματα.
Συμβάσεις Παραχώρησης
Ιδιοκτησία δικαιώματος έρευνας,παραγωγής και τόπου.
Για αρχή να πω ότι όλες οι Συμβάσεις Παραχώρησης, για όλα τα «οικόπεδα», θαλάσσια και χερσαία, είναι πανομοιότυπες, copy – paste, και έχουν βεβαίως «κυρωθεί» από το Ελληνικό Κοινοβούλιο από το 2014 και μετά ( γιατί έτσι γίνονται οι δουλειές). Για αυτό τον λόγο, θα χρησιμοποιήσω σαν παράδειγμα την Σύμβαση Παραχώρησης για το «οικόπεδο» Άρτας – Πρέβεζας για προφανής λόγους, η οποία περιγράφεται στον Νόμο 4526/2018 (ΦΕΚ 48Α).
Πρόκειται για μία και ενιαία σύμβαση παραχώρησης του δικαιώματος του Δημοσίου και για την ΕΡΕΥΝΑ και για την ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ υδρογονανθράκων, με «μισθωτή», στην συγκεκριμένη περίπτωση, τα Ελληνικά Πετρέλαια, δηλαδή μια ιδιωτική εταιρεία της Πετρελαιοβιομηχανίας. (Άρθ 1ο)
Όπως ξεκάθαρα επίσης διατυπώνεται στο άρθρο 10 του συγκεκριμένου νόμου: «Ο Μισθωτής έχει το αποκλειστικό δικαίωμα διεξαγωγής Εργασιών Έρευνας και Εκμετάλλευσης στη Συμβατική Περιοχή και τη διαχείριση των εν λόγω εργασιών.». Στην 10.6 παράγραφο επισημαίνεται ότι το δημόσιο και οποιαδήποτε κρατική αρχή ΔΕΝ θα μπορεί για όσο διαρκεί η σύμβαση, ούτε αυτό ούτε κανείς άλλος, ούτε έρευνα να κάνει ούτε εκμετάλλευση. «Κρατική Αρχή δεν θα χορηγεί σε οποιοδήποτε τρίτο άδειες αναζήτησης Υδρογονανθράκων στη Συμβατική Περιοχή (ή οποιοδήποτε μέρος αυτής) για τη συλλογή σεισμικών και άλλων δεδομένων με σκοπό την αξιολόγηση του δυναμικού σε πετρέλαιο και αέριο χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Μισθωτή.»
Στην παράγραφο 10.4 του ίδιου άρθρου αναφέρεται επίσης ότι ο μισθωτής και κάθε συν-μισθωτής «θα έχει τίτλο κυριότητας ελεύθερο βαρών επί όλων των Παραχθέντων και Διασωθέντων Υδρογονανθράκων στην κεφαλή της γεώτρησης παραγωγής εντός της Συμβατικής Περιοχής.»

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι για τα επόμενα τουλάχιστον 32 χρόνια «παραχωρούμε» τον τόπο μας στις πολυεθνικές του Πετρελαίου. Και όχι μόνο αυτό, παραχωρούμε και την ίδια την παραγωγή (αν υπάρξει). Επομένως η αλήθεια είναι ότι δεν θα παράγει η χώρα, θα παράγουν 2-3 δυτικές πετρελαιοβιομηχανίες. Αυτές θα παράγουν και εμείς πάλι θα αγοράζουμε. Επομένως η αλήθεια είναι ότι ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ έρευνα η χώρα για να δει τον ορυκτό της πλούτο.
Ικανοποίηση Εγχώριων Αναγκών
Όταν στις αρχές της δεκαετίας πάρθηκε η συγκεκριμένη πολιτική απόφαση για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και αποφασίστηκε η συγκεκριμένη πολιτική, η οποία βρίσκεται στον αντίποδα των διεθνών πολιτικών για την ενέργεια, αλλά και με βάση την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το συγκεκριμένο έργο που εγκρίθηκε το 2014, ο στόχος υποτίθεται ότι ήταν «η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας».
Είναι αλήθεια έτσι; Καλύπτουμε με αυτές τις συμβάσεις και με αυτούς τους νόμους τις
Να σημειώσω ότι ως προς τις «εγχώριες ανάγκες» η μόνη αναφορά που γίνεται είναι στο άρθρο 18 του νόμου, άρθρο μιας παραγράφου μόνο που αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση «πολέμου, απειλής πολέμου ή άλλης κατάστασης έκτακτης ανάγκης» και λέει χαρακτηριστικά τα εξής: «ο Μισθωτής, κατόπιν αιτήσεως του Δημοσίου, υποχρεούται να θέτει στη διάθεση σε αυτό, το σύνολο ή συγκεκριμένο τμήμα του μεριδίου του επί της παραγωγής Υδρογονανθράκων και Παραπροϊόντων από την Περιοχή Εκμετάλλευσης, με την προϋπόθεση ότι, εάν πριν από την άσκηση του ανωτέρω δικαιώματος υπήρχαν μερικές περιοχές εκμετάλλευσης στην ίδια Συμβατική Περιοχή ή σε άλλες περιοχές στην Ελλάδα, η συνεισφορά του Μισθωτή σύμφωνα με αυτό το αίτημα θα κατανέμεται σε αναλογική βάση ανάμεσα στους μισθωτές στις σχετικές περιοχές.»
Δηλαδή; Σε περίπτωση πολέμου θα κάνει το δημόσιο και αίτηση στις πετρελαϊκές εταιρείες για να του δώσουν «μερίδιο» από την παραγωγή! Τόσο καλά! Σε κανονικές συνθήκες, θα αγοράζουμε πάλι και μάλιστα χωρίς «καλύτερη τιμή» αλλά τώρα πια θα αγοράζουμε το «δικό» μας το πετρέλαιο/φυσικό αέριο ( αν υπάρχει). Τιμή μας και καμάρι μας! Αυτό είναι και το παράδειγμα των χωρών της Αφρικής άλλωστε, οι οποίες το ξέρουν όλοι ότι ευημερούν και οικονομικά και περιβαλλοντικά!

Μίσθωμα

Στο άρθρο 13 του συγκεκριμένου νόμου υπολογίζεται λοιπόν το περίφημο «Μίσθωμα»!
Το «Μίσθωμα» θα είναι ποσοστό επί της παραγωγής και θα μπορεί να λαμβάνεται είτε σε είδος είτε σε χρήμα, είτε σε συνδυασμό και των δύο. Αν το κράτος επιλέξει «Μίσθωμα σε χρήμα» ο Μισθωτής αποκτά δικαίωμα κυριότητας στην παραγωγή. Αν επιλέξει «μίσθωμα σε είδος» τότε το δημόσιο και οι μισθωτές έχουν συγκυριότητα στην παραγωγή. Το ποσοστό Μισθώματος καθορίζεται στην 13.1 παράγραφο και μπορεί να είναι στην καλύτερη περίπτωση 25% ανάλογα με τον Συντελεστή R, τα περίφημα royalties.

«Συντελεστής R» είναι κάθε φορά το αποτέλεσμα της διαίρεσης των «Σωρευτικών Ακαθάριστων Εισροών» με τις «Σωρευτικές Συνολικές Εκροές». Ο ορισμός αυτών των εννοιών, που περιγράφονται ξεκάθαρα στον νόμο, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μέχρι να κάνει «απόσβεση» η πετρελαιοβιομηχανία, αυτό τα R θα είναι πολύ μικρό, γιατί τα συνολικά έξοδα θα είναι πολύ μεγάλα, και όπως όλοι μαθαίνουμε στο Δημοτικό, όσο μεγαλύτερος ο παρονομαστής ενός κλάσματος από τον αριθμητή, τόσο μικρότερο το αποτέλεσμα. Και επειδή ο στόχος του ιδιώτη είναι να κερδίζει όσο περισσότερο μπορεί αυτός ο συντελεστής θα είναι πάντα τέτοιος που αυτό θα του το διασφαλίζει!
Ταυτόχρονα, αναπάντητο είναι ακόμα το ερώτημα του τι θα επιλέξει το δημόσιο ως μίσθωμα; Μίσθωμα σε είδος ή και σε χρήμα; Γιατί αν επιλέξει η χώρα μόνο σε χρήμα, τότε η κυριότητα της παραγωγής είναι αποκλειστική της πετρελαιοβιομηχανίας.
Μεγάλη συζήτηση σε αυτό το πεδίο γίνεται και για τις τυχόν αποζημιώσεις που θα πάρουν όσοι έχουν την «τύχη» να βρεθεί κοίτασμα στα χωράφια τους! Κυκλοφορεί ευρέως ότι θα γίνουν εμίρηδες, ούτε λίγο ούτε πολύ!
Στο άρθρο 15 του νόμου, αυτό που αναφέρεται για τις αποζημιώσεις πάντως είναι το εξής: «(α) Πενήντα (50) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της Συμβατικής Περιοχής ετησίως κατά τη διάρκεια του Σταδίου Ερευνών (Πρώτη Φάση), (β) εκατό (100) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της Συμβατικής Περιοχής ετησίως κατά τη διάρκεια του Σταδίου Ερευνών (Δεύτερη Φάση), (γ) διακόσια (200) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της Συμβατικής Περιοχής ετησίως κατά τη διάρκεια του Σταδίου Ερευνών (Τρίτη Φάση) (δ) επιπλέον των αποζημιώσεων που καταβάλλονται στο πλαίσιο των παραγράφων (α), (β) και (γ) ανωτέρω, χίλια (1.000) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της Περιοχής Εκμετάλλευσης ετησίως καθ’ όλη τη διάρκεια του Σταδίου Εκμετάλλευσης».
Να κάνουμε τις πράξεις; Βέβαια πρέπει πρώτα να έχεις χωράφια της τάξης των τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά ας πούμε λοιπόν ότι έχεις, οπότε για ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο θα παίρνεις ετησίως 1.000,00 αν γίνεται παραγωγή, 200 ευρώ αν γίνεται έρευνα. Εμίρηδες λοιπόν θα γίνουμε σε μια από τις πιο φτωχές περιφέρειες της ΕΕ! Είναι προφανές!

Φορολογία

Στο άρθρο 14 του νόμου, με τίτλο ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ, «νομοθετούνται» και οι φόροι που θα πληρώνουν οι πετρελαϊκές!
Οι μόνοι φόροι είναι 20% ειδικός φόρος εισοδήματος και 5% περιφερειακός φόρος επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος, της πετρελαϊκής! Ο τρόπος καθορισμού του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος περιγράφεται στο άρθρο 14 και έτσι όπως ορίζεται είναι σαφές ότι αυτό το 5%, που διατυμπανίζουν ότι θα πάρουν οι δήμοι, μέσω της περιφέρειας, μπορεί και να μην υπάρξει ποτέ!
Πέρα από αυτό όμως, είναι προκλητικό οι πετρελαϊκές εταιρείες, να φορολογούνται με 20% στην χώρα που ο πρώτος φορολογικός συντελεστής για οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι το 20%. Δηλαδή, ο αγρότης, ο μισθωτός του κατώτατου μισθού, ο αυτοαπασχολούμενος, ο βιοπαλαιστής πληρώνει φόρο 20% με εισοδήματα που δεν του επιτρέπουν να ζήσει και πάει μετανάστης ή κλείνει το μαγαζί του ή πουλάει τα πρόβατα του και ταυτόχρονα οι πετρελαϊκές εταιρείες κι αυτές μπαίνουν στο 20% από το καθαρό φορολογητέο τους, έτσι ώστε να αυτές να κερδίζουν όσο πιο πολύ μπορούν! Ακόμη και σε αυτό! Ακόμη και στη φορολογία!

Θέσεις Εργασίας

Το άλλο μεγάλο επιχείρημα είναι ότι θα «βρει ο κόσμος δουλειά!» Κι αυτό εκστομίζεται χωρίς βέβαια να γίνει καμιά ανάλυση για το ποιες και πόσες τωρινές θέσεις εργασίας θα τεθούν σε κίνδυνο στον αγροτοκτηνοτροφικό και στον τομέα του τουρισμού, αν στην Ήπειρο γίνει η επιλογή της μονοδρομικού τύπου οικονομικής δραστηριότητας παραγωγής υδρογονανθράκων. Είναι προφανές και δεν χρειάζεται ανάλυση, ότι δεν θα υπάρχει τουρισμός στα Τζουμέρκα με την γεώτρηση δίπλα, είναι προφανές ότι δεν θα μπορέσει να υπάρξει ανάπτυξη στον πρωτογενή τομέα αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων με τις γεωτρήσεις πετρελαίου στο διπλανό χωράφι, είναι προφανές ότι κινδυνεύει ο Αμβρακικός και τα ποτάμια της Ηπείρου! Κι επίσης είναι σαφές και στον νόμο, ότι όλοι αυτοί οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι εργαζόμενοι στον τομέα του Τουρισμού, δεν θα βρουν δουλειά στην πετρελαιοβιομηχανία και στις γεωτρήσεις!
Στο άρθρο 25 λοιπόν του νόμου αναλύεται ποιο και πόσο θα είναι το προσωπικό που θα βρει δουλειά στα πλαίσια της σύμβασης αυτής! Θα είναι λίγο, εξειδικευμένο και από όπου θέλει η εταιρεία! Δηλαδή για λίγες εκατοντάδες θέσεων απόλυτα εξειδικευμένης εργασίας, διακινδυνεύουμε στην Ήπειρο και στην Άρτα, δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) χιλιάδες θέσεων εργασίας στον αγροτικό, κτηνοτροφικό τομέα και στον τομέα του Τουρισμού! Αυτό είναι το σχέδιο! Σχέδιο πλήρους ερημοποίησης και φτωχοποίησης του τόπου και των ανθρώπων του!
Διαχείριση από την πλευρά του Δημοσίου
Και ποιοι θα «επιβλέπουν» την σύμβαση και όλες αυτές τις εργασίες για τα επόμενα 32 χρόνια; Αυτό γίνεται σαφές στο άρθρο 4 του νόμου με τίτλο «Τεχνική Συμβουλευτική Επιτροπή». Αυτή η επιτροπή αυτού του άρθρου θα έχει την αρμοδιότητα της «επίβλεψης» της σύμβασης.
Θα είναι 6μελής, με 3 μέλη που ορίζει το δημόσιο και 3 η εταιρεία και με βάση την παράγραφο 4.9 απαιτούνται οι αποφάσεις της να είναι ΟΜΟΦΩΝΕΣ! Αν δεν υπάρχει ομοφωνία τότε παραπέμπονται σε «Αποκλειστικό Εμπειρογνώμονα». Ποιος είναι αυτός;
«Αποκλειστικός Εμπειρογνώμων» σημαίνει μέλος του: (α) Ινστιτούτου για την Ενέργεια του Λονδίνου (Energy Institute of London), (β) Αμερικανικού Ινστιτούτου Πετρελαίου (American Petroleum Institute), ή (γ) Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου (IFP Energies nouvelles)» Σε όλες τις περιπτώσεις η γνώμη του Αποκλειστικού Εμπειρογνώμονα γίνεται δεκτή! Σε όλες τις περιπτώσεις λοιπόν η πετρελαιοβιομηχανία θα καθορίζει τις αποφάσεις που παίρνονται και οι εκπρόσωποι του δημοσίου θα «αναγκάζονται» να ΟΜΟΦΩΝΟΥΝ! Ωραία πράγματα!
Επίσης η πετρελαιοβιομηχανία θα κάνει και όλες τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τα Περιβαλλοντικά Σχέδια Δράσης από εδώ και πέρα (άρθρο 3).
Οι εταιρείες θα κάνουν τις μελέτες, οι εταιρείες θα ελέγχουν τον εαυτό τους αν τηρούνται οι όροι των μελετών και της σύμβασης!
Κι όλο αυτό λέει θα διαφυλάσσει το δημόσιο και το εθνικό συμφέρον! Πρωτοφανή πράγματα για την χώρα! Βέβαια δεν είναι πρωτοφανή στην πετρελαϊκή βιομηχανία καθώς η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει την κατάντια εδώ και πολλά χρόνια τόσο στον αναπτυσσόμενο κόσμο όσο και στον αναπτυγμένο κόσμο! Κι άλλωστε όπως αναγράφεται στο άρθρο 7 του νόμου «Θα ακολουθούνται οι βέλτιστες πρακτικές της διεθνούς πετρελαιοβιομηχανίας με γνώμονα την βέλτιστη οικονομική ανάκτηση και τα «επαρκή» μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος».
Και κάτι τελευταίο! Με βάση τα άρθρα 7 και 11, αν βρεθεί εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα και αποφασιστεί παραγωγή και το κοίτασμα αυτό εκτείνεται εκτός των ορίων της Συμβατικής περιοχής, τα όρια της περιοχής τροποποιούνται αυτοδίκαια και χωρίς να χρειάζονται «εγκρίσεις». Άρα περιοχές περιβαλλοντικής κρισιμότητας, NATURA, RMSAR, Εθνικά Πάρκα κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. βρίσκονται υπό απειλή και δεν προστατεύονται!

Αντί επιλόγου
Κλείνοντας αυτό το άρθρο, το οποίο αναφέρεται μόνο στον νόμο της σύμβασης παραχώρησης και προσπαθεί να αποκαταστήσει όλο όσα τεχνηέντως αποκρύπτονται θα ήθελα να πω ότι η πολιτική απόφαση για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου την εποχή του πολέμου στην Ουκρανία, την εποχή που παγκοσμίως αυτή η πρακτική τείνει να εγκαταλείπεται λόγω των τεράστιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων , και χωρίς καμιά συζήτηση για αλλαγή του μοντέλου ενεργειακής κατανάλωσης, το μόνο το οποίο δείχνει είναι ό,τι ο στόχος δεν είναι να «καλύψουμε τις εγχώριες ανάγκες», ο στόχος είναι να ξεπουλήσουμε ό,τι μπορούμε να ξεπουλήσουμε, να φτωχοποιήσουμε και να ερημώσουμε τη χώρα, να καταστρέψουμε ό,τι έχει μείνει!
Η δε θέση περί «δυνατού γεωπολιτικού παίχτη» και με δεδομένο ότι «μισθωτές» είναι η αμερικανική, η ευρωπαϊκή και η ισραηλινή πετρελαιοβιομηχανία, το μόνο που σημαίνει για την Ελλάδα συνολικά είναι δαπάνες για οπλικά συστήματα, βάσεις του ΝΑΤΟ, πολεμικές διενέξεις και μόνιμες απειλές.
Απέναντι σε αυτό πρέπει να σταθούμε όρθιοι και να παλέψουμε ενάντια στην συνολική καταστροφή, να υπερασπιστούμε τον τόπο μας και τα παιδιά μας!
Λέμε ΟΧΙ στις εξορύξεις! Λέμε ΟΧΙ στον πόλεμο! Λέμε ΟΧΙ στην καταστροφή!

Βάσω Αμπελογιαννη 

Δημοτική Σύμβουλος Ριζοσπαστική Δημοτικής Αλλαγής Δήμου Αρταίων, μέλος της Πρωτοβουλίας Ενάντια στις Εξορυξεις Άρτας, μέλος ΓΣ ΑΔΕΔΥ, μέλος Π.Σ. ΛΑΕ-Ανυποτακτη Αριστερά