Δικαιούται να περηφανεύεται για εξωστρέφεια η κυβέρνηση;
Νίκου Γεωργακάκη, Κατερίνας Χαιρέτη
Όπως παρακολουθήσαμε την τελευταία περίοδο, ο πρωθυπουργός μας περηφανεύεται ότι «η ελληνική οικονομία έχει εξελιχτεί σε πιο εξωστρεφή από ό τι ήταν πριν τρία χρόνια».
Είναι σκόπιμο, λοιπόν, να εξετάσουμε πόσο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η αναφορά αυτή του πρωθυπουργού περί εξωστρέφειας, μελετώντας κυρίως 3 μεγέθη. Τις εξαγωγές, το εμπορικό ισοζύγιο και τη σχέση εξαγωγών προς ΑΕΠ.
Πρώτον, θα εξετάσουμε με βάση τα επίσημα στοιχεία πως εξελίσσεται το μέγεθος εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας δηλαδή Εξαγωγές μείον εισαγωγές για τα έτη μετά το 2010 και θα το συσχετίσουμε με το αντίστοιχο συνολικά για την ΕΕ των 27.
Η σκοπιμότητα αυτής της εξέτασης έγκειται στο γεγονός, πως, η συνολική εξωστρέφεια αποτυπώνεται στο εμπορικό ισοζύγιο και όχι αποσπασματικά μόνο στις εξαγωγές Στόχος, λοιπόν είναι να δούμε αρχικά τη μεγάλη εικόνα, συσχετίζοντας για το μέγεθος αυτό τα μεγέθη της Ελλάδας και της Ε.Ε.
Μία βασική παρατήρησή μας που προκύπτει από τη συσχέτιση του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας με εκείνο της ΕΕ (Πίνακας 1), είναι πως, ενώ, το ισοζύγιο σε ΕΕ είναι μονίμως θετικό, στην Ελλάδα είναι μονίμως αρνητικό.
Συγκεκριμένα το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ, μεταξύ 2010 και 2021 βελτιώθηκε κατά 112,6%.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, το εμπορικό ισοζύγιο είχε βελτίωση τα πρώτα χρόνια της κρίσης, δηλαδή από το 2010 ως το 2014, αλλά μετά το 2014 χειροτέρευσε, αν και το 2021 μπορεί μα μιλήσει κάποιος για σχετική βελτίωση. Η επίδοση, όμως, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, όσον αφορά το μέγεθος αυτό, δεν νομίζουμε να προσφέρεται για θριαμβολογία.
Το 2020 έχουμε τη χειρότερη επίδοση, μετά το 2010, ενώ και το 2021 δεν μπορούμε να αναφερθούμε σε ουσιαστική πρόοδο.
Δεύτερον, θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του δείκτη εξαγωγές προς ΑΕΠ. Με βάση τον σχετικό πίνακα, υπάρχει βελτίωση του δείκτη αυτού, που δεν αντανακλά όμως στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά σχετίζεται με τη συρρίκνωση του διαιρέτη, δηλαδή του ΑΕΠ.
Όπως παρατηρείται, από την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων, (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία Eurostat 2021 μεταξύ 2010 και 2021, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 40,5% και σε επίπεδο μέσου ετήσιου ρυθμού μεταβολής κατά 3,8% ανά έτος, ενώ ως ποσοστό επί του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος αυξήθηκαν από 22,1% το 2010 σε 37,0% το 2021. Μπορεί να μιλήσει κάποιος για θετική εξέλιξη, όμως, δεν επιτρέπονται θριαμβολογίες, γιατί πρέπει να συνυπολογιστεί στην αξιολόγηση η πορεία των εισαγωγών που αυξήθηκαν κατά 24,4% και σε επίπεδο μέσου ετήσιου ρυθμού μεταβολής κατά 2,5% ανά έτος, σε σταθερές τιμές 2015.
Αυτό, όμως, που πρέπει να επισημάνουμε συμπληρωματικά είναι, ότι για την Ελλάδα η θετική εξέλιξη πρέπει να συνοδεύεται με αστερίσκο αν συσχετίσουμε με τα δεδομένα της Ε.Ε..Η Ελλάδα υπολείπεται της ΕΕ που από 39,7% εξαγωγές προς ΑΕΠ το 2010,έχει φτάσει το 51,5% το 2021.Η δυναμική δηλαδή της Ελλάδας δεν φθάνει εκείνη της ΕΕ (Πίνακας 2).
Έτσι οφείλουμε να είμαστε πιο σεμνοί και να μην πανηγυρίζουμε. Δεν θεωρούμε πως μπορούμε να μιλήσουμε για θετική εξέλιξη, αφού το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό και όταν η τάση μετά το 2010 δεν δικαιολογεί αισιοδοξία για το αύριο.
Είναι σχετικά καλύτερο εκείνου της περιόδου των προγραμμάτων της Τρόικας, αλλά δεν βελτιώνεται ουσιαστικά την περίοδο που κυβερνά η ΝΔ του Μητσοτάκη, ώστε να περηφανεύεται η κυβέρνηση.
Πρέπει να επισημανθεί, ότι οι εξαγωγές έβαιναν διαρκώς αυξανόμενες, ακόμη και τα πολύ δύσκολα χρόνια της κρίσης, λόγω της μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης νοικοκυριών. Αναφέρεται χαρακτηριστικά, ότι κατά το έτος 2011 οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 0,6%, έναντι προηγουμένου έτους, όταν η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 8,7%, ενώ κατά το έτος 2012 οι αντίστοιχες μεταβολές ήταν 2,0% και -7,6%, αντίστοιχα (Πίνακας 1).
Συνοψίζοντας, δεν θεωρούμε, ότι ο πρωθυπουργός μπορεί να περηφανεύεται. Κατανοούμε την ανάγκη να εμφανίσει πρόοδο για επικοινωνιακούς λόγους, αλλά τα δεδομένα δεν τον επιβεβαιώνουν. Είναι αναγκαία η ενίσχυση της εξωστρέφειας που προϋποθέτει, όμως, αναπτυξιακό σχέδιο και πολυδιάστατες εμπορικές συνεργασίες χωρίς τις ψυχροπολεμικές απαγορεύσεις που θέτουν Βρυξέλλες και ΗΠΑ. Η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των πρεσβειών μας θα συμβάλει στον στόχο αυτό.
