«A mal tiempo, buena cara*»

*«Σε κακούς καιρούς, καθαρό πρόσωπο»,
λαϊκή ρήση της Ονδούρας

Η Ονδούρα δεν είναι απλώς μία από τις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη, είναι και μια χώρα η οποία έχει πλούσιο ιστορικό, πολιτιστικό παρελθόν που «χάθηκε μονομιάς» από τη γενοκτονία που επέφερε η αιματοβαμμένη εισβολή των «κονκισταδόρες» τον 15ο και τον 16ο αιώνα. Μετατράπηκε από ελεγχόμενη «δημοκρατία» υπό την εποπτευόμενη ολιγαρχία της από τις ΗΠΑ, σε μια «ναρκο-χώρα», όπου η διαφθορά, η εγκληματικότητα και η εκμετάλλευση έφτασαν σε σημείο απερίγραπτο. Βέβαια δεν ήταν στη λίστα χωρών που στηρίζουν την «τρομοκρατία», όπου ΗΠΑ και Ε.Ε. κρατούν άλλες χώρες σε τέτοιο «κατάλογο» (Κούβα, Βενεζουέλα… κ.λπ.).

Η ηγέτις και νέα πρόεδρος της Ονδούρας, Σιομάρα Κάστρο, του Ελεύθερου Κόμματος (Partido Libre) και οι σύμμαχοί της στις προεδρικές εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν προ ολίγων ημερών, δεν νίκησαν απλώς ένα υπερνεοφιλελεύθερο και έναν ακροδεξιό φιλοαμερικανικό πολιτικό σχηματισμό, αλλά «έφεραν τα πάνω κάτω» σε μια χώρα και μια περιοχή που θεωρείται από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ως το πιο «σίγουρο κομμάτι της πίσω αυλής των ΗΠΑ».

Πολύ περισσότερο, η νίκη της λύγισε το χέρι ενός διεφθαρμένου και κατασταλτικού καθεστώτος, που ιδρύθηκε εν μέσω του πραξικοπήματος του 2009 εναντίον του προέδρου Μανουέλ Σελάγια (σύντροφος της Σιομάρα Κάστρο) από την ολιγαρχία και τον στρατό, σε συμμαχία με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Μια εκλογική νίκη που σηματοδοτεί τη ρήξη με την παραδοσιακή φιλελεύθερη-ακροδεξιά κυριαρχία. Η έστω οριακή επικράτησή της με 50,68%, έβαλε ακόμα ένα λιθαράκι στις μεγάλες προοδευτικές, αριστερές και ριζοσπαστικές εκλογικές επιτυχίες που το τελευταίο διάστημα σημειώνονται σε μια σειρά από χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.

Επίσης, το προοδευτικό αριστερό μέτωπο, όπου είναι επικεφαλής η Σιομάρα, κέρδισε τις δυο κύριες δημαρχίες της χώρας, την πρωτεύουσα Τεγκουσιγάλπα (Tegucigalpa) και το Σαν Πέδρο Σούλα (San Pedro Sula), το σημαντικότερο βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο της χώρας. Ωστόσο, για να καταργηθεί το βαθύ θεσμικό δίκτυο των νεοφιλελεύθερων νόμων και δομών και των δικαιούχων μιας μικρής πολιτικής και οικονομικής ελίτ, η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί τη συνεχή υποστήριξη του λαού, θα πρέπει να συγκρουστεί με μια σκληρή ολιγαρχία και με τους προστάτες της στον Βορρά.

Η Σιομάρα, η σύντροφος του πρώην προέδρου Μανουέλ Σελάγια, ο οποίος ανατράπηκε το 2009 με στρατιωτικό πραξικόπημα, αναδείχθηκε δημοφιλής ηγέτις στις οδομαχίες κατά του πραξικοπήματος. Ενώ ο σύζυγός της ήταν εξόριστος ή πρόσφυγας στην πρεσβεία της Βραζιλίας και, αφού επέστρεψε στη χώρα, ήταν το κεντρικό πρόσωπο της αντίστασης κατά του πραξικοπήματος στον δρόμο, όπου κέρδισε σημαντική αναγνώριση από τους ηγέτες των συνδικάτων, των αγροτικών οργανώσεων και των κοινωνικών κινημάτων, των ιθαγενών λαών, των απλών και ταπεινών ανθρώπων της πόλης και της επαρχίας.

Η πιο κραυγαλέα διαφθορά έχει αυξηθεί στην Ονδούρα σε τέτοιο βαθμό που, για παράδειγμα, ο υποψήφιος για την προεδρία τού αντιπάλου, ολιγαρχικού Φιλελεύθερου Κόμματος σε αυτές τις εκλογές είχε μόλις εκτίσει ποινή στις ΗΠΑ για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, αφού πρώτα ομολόγησε την ενοχή του.

Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η ολιγαρχία και ο στρατός της Ονδούρας ήταν οργανικά εξαρτήματα και ελεγχόμενα όργανα της βορειο-αμερικανικής ισχύος από τα τέλη του 19ου αιώνα στην πολύπαθη ήπειρο.

Συνεπώς, η Ουάσινγκτον φέρει την ηθική ευθύνη για το πραξικόπημα του 2009. Να θυμόμαστε ότι η Ονδούρα ήταν η έδρα της «αντιβασιλείας» του Τζον Νεγροπόντε τη δεκαετία του 1980: το κέντρο της δραστηριότητας των ομάδων θανάτου, το «ορμητήριο» εκτόξευσης του πολέμου των ΗΠΑ εναντίον της επανάστασης των Σαντινίστας στη Νικαράγουα, στόχευε τις λαϊκές εξεγέρσεις στο Ελ Σαλβαδόρ και στη Γουατεμάλα. Η Ονδούρα ήταν το επίκεντρο του σκανδάλου « Ιράν – Κόντρας» στη δεκαετία του 1970 και του ’80, όπου λειτούργησαν από την αεροπορική βάση του Σότο Κάνο από τους πράκτορες της CIA Φέλιξ Ροντρίγκες Μεντιγκουτία, ο οποίος διέταξε τη δολοφονία του Τσε Γκεβάρα, και ο αρχιτρομοκράτης μυστικός πράκτορας Λουίς Ποσάδας Καριλες, που είχε ανατινάξει επιβατικό αεροσκάφος των κουβανικών αερογραμμών.

Ακριβώς σε αυτή τη χώρα σήμερα βρίσκεται η «Joint Task Force Bravo», της Νότιας Διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, όπου ο τότε νόμιμος πρόεδρος Σελάγια, αφού συνελήφθη στο σπίτι του τα ξημερώματα του πραξικοπήματος, οδηγήθηκε με πιτζάμες από στρατιώτες της Ονδούρας και αργότερα μεταφέρθηκε παράνομα στην Κόστα Ρίκα με τις τηλεοπτικές κάμερες αμερικανικών καναλιών να μετατρέπουν το πραξικόπημα σε «πολιτικό ριάλιτι»…

Το «Iran – Contras» σκάνδαλο συνίστατο στη μεταφορά όπλων με αεροπλάνα της CIA στους μισθοφόρους της, στην ένοπλη αντεπανάσταση στη Νικαράγουα, όλοι οι βασικοί πρωταγωνιστές, που μετά επέστρεφαν στις Ηνωμένες Πολιτείες φορτωμένοι με ναρκωτικά, τα οποία αργότερα πουλήθηκαν και διακινήθηκαν στη χώρα αυτή από «συνεργαζόμενους» των μυστικών υπηρεσιών για να αγοράσουν περισσότερα όπλα. Ένα ξέπλυμα χτημάτων, ναρκωτικών και όπλων που συντάραξε την εποχή εκείνη την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ακόμα οι παλιότεροι θυμόμαστε τις πολύμηνες έρευνες και ακροάσεις του αμερικανικού Κογκρέσου.

Η Σιομάρα και οι πολιτικοί της σύμμαχοι αναλαμβάνουν μια λεηλατημένη χώρα, υπερχρεωμένη, υπονομευμένη από τη διακίνηση ναρκωτικών και την ανασφάλεια, με τους θεσμούς της δικαιοσύνης στην υπηρεσία της ολιγαρχίας. Γι’ αυτό και η «παράνομη» μετανάστευση στις ΗΠΑ έχει πάρει τραγικές, μαζικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια.

Ένας μικρός τομέας των βιομηχάνων επηρεάστηκε βαθιά από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και στήριξε τη νέα πρόεδρο, εντάχθηκε στη συμμαχία υπό την ηγεσία του μετώπου και συνεισέφερε στη νίκη. Αυτή η συμφωνία εξασφάλισε τη νίκη της Σιομάρα, αλλά συνεπάγεται και κινδύνους και προσωρινή αναβολή των λαϊκών αιτημάτων για τη Συντακτική Συνέλευση. Το μέλλον και οι αγώνες των πιο ριζοσπαστικών στοιχείων της νέας κυβέρνησης θα δείξουν σύντομα πού θα γείρει η πλάστιγγα στο εσωτερικό μέτωπο.

Η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί μαζική κινητοποίηση του λαού, θερμή και αγωνιστική διεθνή αλληλεγγύη για να επιτύχει την ένταξη στην ολοένα και μεγαλύτερη οικογένεια της ριζοσπαστικής και επαναστατικής Αριστεράς στην «Patria grande» της Λατινικής Αμερικής, με κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη, με σεβασμό στη ζωή και την αξιοπρέπεια των υπό εκμετάλλευση μαζών, για την υπεράσπιση της λαϊκής κυριαρχίας, την ανεξαρτησία και του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα.

Ένα σημαντικό τμήμα της παραδομένης, συστημικά ενσωματωμένης, συμβιβασμένης, «μεταμοντέρνας» ευρωπαϊκής Αριστεράς ίσως πρέπει να κάνει μια πολύ προσεκτική ανάγνωση της λατινοαμερικανικής ριζοσπαστικής Αριστεράς, που μέσα από δυσκολίες, ανατροπές, αίμα και δάκρυα, δεν γονατίζει, στέκεται όρθια και περήφανη, διατηρεί την ιστορική της μνήμη, μάχεται για το σήμερα και οραματίζεται έναν σοσιαλισμό του 21ου αιώνα.

Ο Κώστας Ήσυχος  διετέλεσε αν. υπουργός Εθνικής Άμυνας και βουλευτής στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα συμμετέχει στην προσπάθεια για την ενότητα της Αριστεράς μέσα από την πρωτοβουλία για τον διάλογο και την κοινή δράση της Αριστεράς