Η συνομιλία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας για την ανατολική Μεσόγειο, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και το Αφγανιστάν σχετίζεται με την κλονισμένη θέση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και τις πιθανές σε βάρος της κυρώσεις εν όψει της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων;
Τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, είχε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με πηγές του τουρκικού ΥΠΕΞ να διαρρέουν στην κρατική TRT την πληροφορία ότι οι δύο αξιωματούχοι εστίασαν κατά τη συζήτηση τους στην ανατολική Μεσόγειο, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Αφγανιστάν.
Είναι γνωστό, σύμφωνα με αναλυτές, ότι δεν τίθεται μόνο η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας υπό κρίση, με τη δαμόκλειο σπάθη των κυρώσεων να κρέμεται πάνω από το κεφάλι της και στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων στις 10 και 11 Δεκεμβρίου, γεγονός που έχει κάνει τον Τούρκο πρόεδρο να έχει αναπτύξει μια εντελώς φιλοευρωπαϊκή ρητορική, ξαφνιάζοντας το παραδοσιακό ακροατήριό του. Αναλυτές διακρίνουν πιθανή αμφισβήτηση της συμμετοχής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, μετά την εγκατάσταση του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.
«Mπορεί να σημαίνει τα πάντα αυτή η συνομιλία» επιχειρεί μια πρώτη ανάλυση για το Sputnik ο Νίκος Χριστοφής, αναπληρωτής καθηγητής Τουρκικής Ιστορίας και Πολιτικής στο Κέντρο Τουρκικών Σπουδών και στη Σχολή Ιστορίας και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Σιανζί Νόρμαλ της πόλης Σιάν στην Κίνα.
«Δεν μπορούμε ακόμα να ξέρουμε κατά πόσο η εκλογή Μπάιντεν όντως θα αλλάξει, όπως συζητιέται, τα δεδομένα, σε σχέση με την στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία. Οι περισσότεροι αναλυτές διακρίνουν ότι η Αμερική θα υιοθετήσει μια διαφορετική πολιτική. Αυτό μένει όμως και να το δούμε στην πράξη. Δεν παύει η Τουρκία να είναι ένας σύμμαχος σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο για τις ΗΠΑ» προσθέτει ο κ. Χριστοφής.
Μια σύσταση από πλευράς των ΗΠΑ μπορεί να αφορά, συνεχίζει, πιθανό νέο επαναπροσανατολισμό της Τουρκίας προς τη Ρωσία. «Μπορεί να ακολουθήσει βεβαίως η Αμερική και μια πολύ αυστηρή στάση, ανάλογη με αυτή που είδαμε να ακολουθεί τη δολοφονία Κασόγκι. Το σίγουρο είναι ότι η Ε.Ε. είναι θυμωμένη με την Τουρκία, με τη Γαλλία να πρωτοστατεί σαν νέος αποικιοκράτης. Μένει να δούμε τις εξελίξεις».
«Η Τουρκία παραμένει το μακρύ χέρι του ΝΑΤΟ»
«Καταρχάς η τηλεφωνική συνομιλία των δυο ανδρών δείχνει ότι ο γ.γ. του ΝΑΤΟ παραμένει τρομερά προσηλωμένος στη διαφύλαξη των ιδιαίτερων σχέσεων της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, διότι η Τουρκία παραμένει το μακρύ χέρι του ΝΑΤΟ για πολλές περιοχές που έχει συμφέροντα. Την δε αναφορά στο Αφγανιστάν τη θεωρώ πολύ ανησυχητική» μάς λέει ο Κώστας Ήσυχος, οικονομολόγος, πρώην βουλευτής και αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας.
«Δεν γνωρίζω τι μπορεί να συζητούν για το Αφγανιστάν, ειδικότερα. Αν είναι μια ενημέρωση για την κατάσταση στη χώρα μετά την απόσυρση των στρατευμάτων από πολλές χώρες της συμμαχίας ή αν η Τουρκία έχει δείξει ενδιαφέρον να βρεθεί στο Αφγανιστάν. Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικό για τη σταθερότητα» επισημαίνει ο κ. Ήσυχος, που πάντως δεν θεωρεί ότι τίθεται θέμα κλονισμού των σχέσεων ΝΑΤΟ-Τουρκίας.
«Κατά καιρούς, είναι πολύ κολακευτικά τα λόγια για την Τουρκία και τον ρόλο που παίζει στο ΝΑΤΟ, όπως και η πίστη της Τουρκίας προς το ΝΑΤΟ που εκδηλώνεται σθεναρά από τον ΥΠΕΞ της σε κάθε δύσκολη καμπή αυτής της αμφίδρομης σχέσης» συνεχίζει ο γνώστης της γεωστρατηγικής σκακιέρας.
Φιλοευρωπαϊκή έχει εξελιχθεί, προσθέτει, η τουρκική ρητορική «γιατί οι οικονομικοί-εμπορικοί δεσμοί της Ε.Ε. με την Τουρκία είναι ιδιαίτερα έντονοι. Είναι και μια κολακευτική τακτική της Τουρκίας εν όψει της Συνόδου Κορυφής στις 10-11 Δεκέμβρη. Οι κυρώσεις, έτσι όπως αναφέρονται, είναι συχνά ένα “παίγνιο” της Γερμανίας εντός της Ε.Ε. Δεν θέλει να εφαρμοστούν προφανώς και αν θα επιβληθούν θα είναι εικονικού χαρακτήρα. Δεν υπήρξε ποτέ μια ευρωπαϊκή προοπτική. Θέλουν να διατηρήσουν την ιδιαίτερη σχέση αναφορικά με την οικονομία, με τις στρατιωτικές δαπάνες της Τουρκίας που αυξάνονται διαρκώς, με θετικό κέρδος για την αμυντική βιομηχανία της Γερμανίας» επισημαίνει, διακρίνοντας, συγχρόνως, το «τεράστιο έλλειμα της Ε.Ε. να εκφράζει μια ενιαία εξωτερική πολιτική είτε πρόκειται για την Λιβύη είτε για τη Μέση Ανατολή είτε σε σχέση με το Ισραήλ, πόσο δε μάλλον με την Τουρκία».
Ο Μέριτς Σενιούζ, αρχισυντάκτης και αναλυτής σε τουρκικά Μέσα, θεωρεί ότι δεν αμφισβητείται η παρουσία της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, διότι αποτελεί σταθερά «πολύ σημαντικό και απαραίτητο μέλος του». Η συζήτηση που έλαβε χώρα μεταξύ του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας «επικεντρώθηκε στη Μεσόγειο και τις τουρκικές δραστηριότητες σ’ αυτή. Το Αφγανιστάν ήταν δευτερεύον θέμα. Μην παραβλέπουμε ότι η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ διατηρεί στρατεύματα στη χώρα. Ήταν αναμενόμενο να συνομιλήσουν γι’ αυτά».