του Γιάννη Δούκα

Το τελευταίο διάστημα γίνεται δημόσια μια μεγάλη συζήτηση για τις παράνομες κρατήσεις που έχουν γίνει στους προ του νόμου Κατρούγκαλου συνταξιούχους. Το άρθρο αυτό αποσκοπεί στο να γίνει κατανοητό το τι ακριβώς έχει γίνει και ποια είναι τα ποσά που παρακρατήθηκαν παράνομα. Το άρθρο αυτό δεν ασχολείται με άλλα θέματα που αφορούν στις συντάξεις.

Την περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ ψηφίστηκαν πέντε διαφορετικά νομοθετήματα που είχαν απανωτές μειώσεις στις συντάξεις. Τρεις από τους νόμους αυτούς 3863/2010, 3986/2011 και 4024/2011 κρίθηκαν από τα δικαστήρια ότι δεν παραβιάζουν το Σύνταγμα ενώ αντίθετα οι παρεμβάσεις που έγιναν με τους νόμους 4051/2012 και 4093/2012 κρίθηκαν από το ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 αντισυνταγματικές.

Ο νόμος 4051/12 έφερε δύο νέες μειώσεις μία στην κύρια και μία στην επικουρική σύνταξη. Αν μετά τις προηγούμενες παρεμβάσεις κάποιος έπαιρνε κύρια σύναξη άνω των 1.300 € το υπερβάλλον αυτό ποσό μειώθηκε κατά 12%. Στις επικουρικές συντάξεις που μετά τις προηγούμενες παρεμβάσεις ήταν μέχρι 250 € επιβλήθηκε νέα κράτηση ύψους 10%, αν ήταν μέχρι 300 € 15% και αν ήταν πάνω από 300 € 20%.

Ο νόμος 4093/12 έφερε δύο ακόμη μειώσεις. Η πρώτη αφορούσε την πλήρη κατάργηση των δώρων και του επιδόματος άδειας που ίσχυαν τότε (συνολικά 800 € ετησίως). Η δεύτερη έφερε νέες μειώσεις με βάση το σύνολο κύριας και επικουρικής σύνταξης που έπαιρνε ο συνταξιούχος μετά τις προηγούμενες μειώσεις. Για άθροισμα συντάξεων από 1.000 έως 1.500 € επιβλήθηκε νέα εισφορά ύψους 5%, για άθροισμα 1.500 έως 2.000 € 10%, για άθροισμα 2.000 έως 2.500 € 15% και για άθροισμα άνω των 2.500 € 20%.

Οι παρεμβάσεις που έγιναν με τους νόμους 4051 και 4093 το 2012 κρίθηκαν τον Ιούνιο του 2015 αντισυνταγματικές. Στην απόφαση το ΣτΕ όριζε ότι αναδρομικά από την ημέρα ψήφισης τους θα πάρουν μόνο όσοι είχαν ασκήσει προσφυγή πριν την εκδίκαση ενώ από την ημερομηνία της απόφασης και μετά οι κρατήσεις αυτές θα πρέπει να καταργηθούν. Ακολούθησαν πολλά και διάφορα εκτός από την εφαρμογή της απόφασης.

Το πρώτο μέτρο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ψήφιση του τρίτου μνημονίου τον Ιούλιο του 2015 (νόμος 4334/15) στον οποίο μεταξύ άλλων ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝ.ΕΛΛ, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ψήφισαν ότι «Η ελληνική κυβέρνηση σε συμφωνία με τους θεσμούς δεσμεύεται … να καθορίσει πολιτικές προκειμένου να αντισταθμίσει πλήρως τη δημοσιονομική επίπτωση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012».

Το δεύτερο σε υλοποίηση του παραπάνω ήταν η ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου.

Ο νόμος Κατρούγκαλου θέσπισε νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και με την προσωπική διαφορά υποτίθεται ότι εγγυήθηκε την προστασία των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων. Βάση υπολογισμού όμως της εγγύησης αυτής ήταν η τότε καταβαλλόμενη σύνταξη χωρίς να της γίνει προσαύξηση με τις παράνομες κρατήσεις.

Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα εκτός λίγων περιπτώσεων που έχουν πάει στα δικαστήρια και έχουν τελεσιδικήσει.

Με βάση τα παραπάνω οφείλονται σε όσους βγήκαν στη σύνταξη πριν το νόμο Κατρούγκαλου

1. Από 1/7/2015 μέχρι και σήμερα 13^η και 14^η σύνταξη για όλα τα έτη (συνολικά 800 € ετησίως)
2. Οι κρατήσεις των νόμων 4051 και 4093 μέχρι το Μάιο του 2016 (ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου) και
3. Για το διάστημα από τον Ιούνιο του 2016 μεχρι σήμερα θα πρέπει στον επανυπολογισμό των συντάξεων που ακόμη εκκρεμεί ως βάση να θεωρηθεί το ποσό που θα έπαιρνε ο συνταξιούχος χωρίς τις παράνομες κρατήσεις. Πιο απλά πριν τον επανυπολογισμό των συντάξεων θα πρέπει να γίνει διόρθωση και να εξαιρεθούν οι παράνομες κρατήσεις των Ν. 4051 & 4093. Από τον Ιούνιο του 2016 μέχρι και σήμερα οφείλονται για κάθε μήνα όλες οι αναφερόμενες παράνομες κρατήσεις.
4. Τέσσερα και πλέον χρόνια μετά την εκδίκαση θα πρέπει επιτέλους να εφαρμοστεί η απόφαση και η καταβαλλόμενη σύνταξη θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί με βάση τα αναφερόμενα στην προηγούμενη παράγραφο για διόρθωση και εξαίρεση των παράνομων κρατήσεων.

Το τι θα κάνει η σημερινή κυβέρνηση μένει να το δούμε με ψυχραιμία και μακριά από επικοινωνιακά τερτίπια.

Σε οποιοδήποτε κράτος που λειτουργεί το αστικό δίκαιο το θέμα θα είχε λυθεί.

Εδώ όμως τα πράγματα λειτουργούν διαφορετικά. Η σημερινή κυβέρνηση διατυμπανίζει ότι τα αναδρομικά θα δοθούν. Το ευχόμαστε και μένει να το δούμε. Θυμίζουμε όμως ότι οι νόμοι αυτοί ψηφίστηκαν επί συγκυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με το σημερινό Υπουργό Εργασίας να παίζει τότε πρωταγωνιστικό ρόλο και να είναι και τότε Υπουργός Εργασίας όταν ψηφίστηκε ο 4093/12. Θυμίζουμε επίσης ότι και η ΝΔ, όπως αναφέραμε παραπάνω, το 2015 ψήφισε μαζί με την τότε κυβέρνηση για καθορισμό πολιτικών που θα αντισταθμίσουν πλήρως τη δημοσιονομική επίπτωση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2012

Σε κάθε περίπτωση τα παραπάνω παράνομα παρακρατηθέντα ποσά δεν μπορούν να τεθούν εκ νέου σε δικαστική κρίση γιατί αφ’ ενός υπάρχει αμετάκλητη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας από το 2015 και αφ’ ετέρου υπάρχει απόφαση του ελεγκτικού συνεδρίου που κρίνει παράνομη την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων για τους δημοσίους υπαλλήλους.