Στην πόλη Κου­κου­τά, στις 28 Φλε­βά­ρη του 1813, ο Σιµόν Μπο­λι­βάρ κα­τα­τρό­πω­σε τον Ισπα­νό στρα­τη­γό Ραµόν Κορέα. Τα επι­τε­λεία που ορ­γά­νω­σαν το σχέ­διο πρό­κλη­σης «αν­θρω­πι­στι­κής» επέ­µβα­σης στη Βε­νε­ζου­έ­λα στις 23 Φλε­βά­ρη του 2019 ίσως το αγνο­ού­σαν, όταν επέ­λε­ξαν την ίδια κο­λο­µβια­νή πόλη για να «εφο­ρµή­σουν» στο έδα­φος της Βε­νε­ζου­έ­λας. Μετά από 206 χρό­νια παρά 5 µέρες, η δεύ­τε­ρη µάχη της Κου­κου­τά έληξε ξανά µε ήττα των (νέο)αποι­κιο­κρα­τών.

Η µάχη

Ο Γκουαϊ­δό επι­χεί­ρη­σε την κλι­µά­κω­ση στις 23 Φλε­βά­ρη, καθώς τότε έληγε η «εντο­λή» του ως «µε­τα­βα­τι­κός πρό­ε­δρος» να ορ­γα­νώ­σει εκλο­γές (µε βάση τη συ­ντα­γµα­τι­κή διά­τα­ξη που επι­κα­λαί­ε­ται πα­ρά­λο­γα για να σφε­τε­ρι­στεί την εξου­σία). Έχο­ντας απο­τύ­χει να κερ­δί­σει ισχυ­ρή στή­ρι­ξη στον ένα µήνα µετά την αυ­το­α­να­κή­ρυ­ξή του, επέν­δυ­σε σε µια δρα­µα­τι­κή ανα­µέ­τρη­ση στα σύ­νο­ρα Κο­λο­µβί­ας-Βε­νε­ζου­έ­λας, µε πρό­σχη­µα τη µε­τα­φο­ρά αµε­ρι­κα­νι­κής «αν­θρω­πι­στι­κής βο­ή­θειας» και την άρ­νη­ση της κυ­βέρ­νη­σης Μα­δού­ρο να αφή­σει τα κον­βόι της USAID να πε­ρά­σουν στη χώρα.

Υπο­σχό­ταν «µια αν­θρώ­πι­νη χιο­νο­στι­βά­δα», η οποία θα συ­νό­δευε τα αµε­ρι­κα­νι­κά φορ­τη­γά, θα υπο­χρέ­ω­νε το στρα­τό να µην υπα­κού­σει στις εντο­λές του Μα­δού­ρο και θα έθετε µε δρα­µα­τι­κό τρόπο ζή­τη­µα πτώ­σης της κυ­βέρ­νη­σης. Ο δι­σε­κα­το­µµυ­ριού­χος Ρί­τσαρντ Μπράν­σον ορ­γά­νω­σε την πα­ρα­µο­νή µια τε­ρά­στια και λα­µπε­ρή συ­ναυ­λία «για βο­ή­θεια και ελευ­θε­ρία στη Βε­νε­ζου­έ­λα», προ­σπα­θώ­ντας να συ­γκε­ντρω­θεί η «αν­θρώ­πι­νη χιο­νο­στι­βά­δα» πιο εύ­κο­λα. Ο Έλιοτ Έι­µπρα­µς, ο αρµό­διος των ΗΠΑ για τη Βε­νε­ζου­έ­λα, ο άν­θρω­πος πίσω από τους Κό­ντρας και τα Τά­γµα­τα Θα­νά­του στη Νι­κα­ρά­γουα και το Ελ Σαλ­βα­δόρ τη δε­κα­ε­τία του 1980, τα­ξί­δε­ψε ο ίδιος ως την Κου­κου­τά.

Την κρί­σι­µη 23η Φλε­βά­ρη, µια χού­φτα χι­λιά­δες µόνο εµφα­νί­στη­καν πρό­θυ­µοι να συν­δρά­µουν στην «αν­θρω­πι­στι­κή» προ­βο­κά­τσια. Οι ίδιοι οι υπο­στη­ρι­κτές της αντι­πο­λί­τευ­σης δεν µπή­καν στον κόπο να κά­νουν το µε­γά­λο τα­ξί­δι ως τα σύ­νο­ρα. Δεν ίσχυ­σε το ίδιο για τους «τσα­βί­στας». Η «αν­θρώ­πι­νη χιο­νο­στι­βά­δα» εµφα­νί­στη­κε όντως στα σύ­νο­ρα, αλλά πήγε ως εκεί για να δια­δη­λώ­σει ενά­ντια στα σχέ­δια ΗΠΑ-αντι­πο­λί­τευ­σης. Αυτό ίσως έκρι­νε και τη στάση των στρα­τιω­τών, από τους οποί­ους αυ­το­µό­λη­σε µόνο µια χού­φτα. Παρά την προ­σπά­θεια πολ­λών µε­γά­λων δυ­τι­κών ΜΜΕ να δη­µιουρ­γή­σουν εντυ­πώ­σεις, η 23η Φλε­βά­ρη ήταν ένα φιά­σκο.

Δυ­σκο­λί­ες

Ο Γκουαϊ­δό επέ­λε­ξε να πάει στην Κο­λο­µβία για τη συ­ναυ­λία και για να ηγη­θεί µιας θρια­µβευ­τι­κής επι­στρο­φής την επό­µε­νη µέρα. Απέ­τυ­χε. Είναι ένας «µε­τα­βα­τι­κός πρό­ε­δρος» που δεν ασκεί καµία εξου­σία, που ακόµα και αυτή η πα­ρά­νο­µη «εντο­λή» του έχει πλέον λήξει. Είναι επί­σης ένας «µε­τα­βα­τι­κός πρό­ε­δρος» που καλεί επί­µο­να σε ακόµα πιο αυ­στη­ρές κυ­ρώ­σεις ενά­ντια στη χώρα του, τη στι­γµή που αυτές τσα­κί­ζουν το λαό της, και συ­ζη­τά ανοι­χτά για µια ξένη ει­σβο­λή στο έδα­φός της. Όλα αυτά δεν βοη­θά­νε πολύ την προ­σπά­θειά του να διευ­ρύ­νει την κοι­νω­νι­κή του βάση πέρα από τον πυ­ρή­να της σκλη­ρής Δε­ξιάς, σε µια χώρα όπου ακόµα και οι ελεγ­χό­µε­νες από την αντι­πο­λί­τευ­ση δη­µο­σκο­πή­σεις βγά­ζουν πλειο­ψη­φι­κό αντια­µε­ρι­κα­νι­κό ρεύµα κι ενα­ντί­ω­ση στις κυ­ρώ­σεις και την πι­θα­νό­τη­τα ξένης επέ­µβα­σης. Διε­θνώς, η «ωµό­τη­τα» των χει­ρι­σµών από τον Τραµπ έχουν εκ­θέ­σει ανε­πα­νόρ­θω­τα τα αµε­ρι­κα­νι­κά σχέ­δια και στη µάχη της κοι­νής γνώ­µης. Φίλοι και αντί­πα­λοι του αµε­ρι­κα­νι­κού ιµπε­ρια­λι­σµού συ­µφω­νούν ότι αυτή η αγα­ρµπο­σύ­νη έχει γυ­ρί­σει µπού­µε­ρανγκ στην Ουά­σινγ­κτον.

Στη «διε­θνή κοι­νό­τη­τα», η ανα­γνώ­ρι­ση του Γκουαϊ­δό πε­ριο­ρί­ζε­ται στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ιµπε­ρια­λι­στι­κές µη­τρο­πό­λεις. Ο υπό­λοι­πος πλα­νή­της στέ­κε­ται απέ­να­ντι και αυτό «χρω­µα­τί­ζει» και τη στάση του ΟΗΕ. Στην ίδια τη Βε­νε­ζου­έ­λα, ακόµα και τα πιο επι­κρι­τι­κά απέ­να­ντι στον Μα­δού­ρο ρεύ­µα­τα στέ­κο­νται απέ­να­ντι στο πρα­ξι­κό­πη­µα. Η αντι-ιµπε­ρια­λι­στι­κή διά­θε­ση και το κλασ­σι­κό «Δεν θα γυ­ρί­σουν!» όσον αφορά την παλιά ελίτ έχει προ­κα­λέ­σει µια συ­σπεί­ρω­ση που ξε­περ­νά τον ίδιο τον Μα­δού­ρο και τις από­ψεις για τη δια­κυ­βέρ­νη­σή του. Αυτά οδη­γούν και τους αντι­πά­λους σε δεύ­τε­ρες σκέ­ψεις. Όταν ο αντι­πρό­ε­δρος της Βρα­ζι­λί­ας Μου­ράο, βαθιά αντι­δρα­στι­κός πρώην στρα­τη­γός, δια­φο­ρο­ποιεί­ται δη­µό­σια από το «θα κά­νου­µε ό,τι χρεια­στεί» του Μπολ­σο­νά­ρο και δη­λώ­νει ότι δεν θα διευ­κο­λύ­νει µε οποιο­δή­πο­τε τρόπο µια ξένη επέ­µβα­ση στη Βε­νε­ζου­έ­λα, δεν το κάνει από δη­µο­κρα­τι­κή-ει­ρη­νι­κή ευαι­σθη­σία. Προ­φα­νώς ζυ­γί­ζει κα­λύ­τε­ρα το τι θα συ­να­ντή­σει στη Βε­νε­ζου­έ­λα, αλλά και τι θα προ­κα­λέ­σει µια τέ­τοια ενέρ­γεια µέσα στην ίδια τη Βρα­ζι­λία και εν­δε­χο­µέ­νως και στις τά­ξεις των φα­ντά­ρων της.

Κίν­δυ­νοι

Μέχρι σή­µε­ρα, η προ­κλη­τι­κό­τη­τα της Δε­ξιάς και των ΗΠΑ έχουν γυ­ρί­σει µπού­µε­ρανγκ. Αλλά αυτό δεν επι­τρέ­πει εφη­συ­χα­σµό. Το ότι δεν υπο­λο­γί­ζουν το κό­στος ή τα πι­σω­γυ­ρί­σµα­τα δεί­χνει προ­σή­λω­ση σε µια σκλη­ρή γρα­µµή που εγκυ­µο­νεί κιν­δύ­νους. Κοι­τώ­ντας προς τα πίσω, είναι απο­δε­κτό ακόµα κι από φα­να­τι­κούς υπο­στη­ρι­κτές του Μα­δού­ρο ότι η αντι­πο­λί­τευ­ση, αν δεν µποϊ­κό­τα­ρε τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές του 2018, ήταν πολύ πι­θα­νό να τις κερ­δί­σει. Αυ­το­γκόλ; Όχι. Άλλη µια υπεν­θύ­µι­ση ότι ο σχε­δια­σµός της είναι πολύ ευ­ρύ­τε­ρος και σκλη­ρό­τε­ρος από µια απλή «οµαλή κυ­βερ­νη­τι­κή εναλ­λα­γή». Αυτός ο σχε­δια­σµός κα­θο­ρί­ζει και τα τω­ρι­νά της βή­µα­τα.

Προς το παρόν προ­έ­κυ­ψαν νέες κυ­ρώ­σεις κατά αξιω­µα­τού­χων της Βε­νε­ζου­έ­λας. Ένας οι­κο­νο­µι­κός σύ­µβου­λος του Φαλ­κόν (του αντί­πα­λου του Μα­δού­ρο στις εκλο­γές του 2018, υπε­ρά­νω πάσης υπο­ψί­ας για φι­λι­κή προς την κυ­βέρ­νη­ση διά­θε­ση) εξή­γη­σε πρό­σφα­τα τον µη­χα­νι­σµό µε τον οποίο οι κυ­ρώ­σεις σε «υψη­λό­βα­θµα πρό­σω­πα» κα­τα­λή­γουν να πλήτ­τουν κι αυτές τους φτω­χό­τε­ρους στη Βε­νε­ζου­έ­λα (όταν πρό­κει­ται για άρ­νη­ση συ­ναλ­λα­γών µε υπουρ­γούς, κρα­τι­κά στε­λέ­χη κ.ο.κ.). Ενώ σε µια χώρα εξαρ­τη­µέ­νη από τις ει­σα­γω­γές και τα πε­τρε­λαϊ­κά έσοδα, οι κυ­ρώ­σεις και το πε­τρε­λαϊ­κό µποϊ­κο­τάζ χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται ως «µε­σαιω­νι­κού τύπου πο­λιορ­κία µέχρι λι­µο­κτο­νί­ας». Καθώς γρά­φο­νταν αυτές οι γρα­µµές, ο Γκουαϊ­δό ανα­κοί­νω­νε την πρό­θε­σή του να επι­στρέ­ψει στη Βε­νε­ζου­έ­λα και κα­λού­σε τους οπα­δούς του να είναι έτοι­µοι για δια­δη­λώ­σεις. Στο εν­δε­χό­µε­νο να του ασκη­θεί δίωξη για τις πρά­ξεις του, απεί­λη­σε ότι «Αν µε πει­ρά­ξουν, θα είναι το τε­λευ­ταίο τους λάθος»

Οι από κάτω

Αυτό που δυ­σχε­ραί­νει τα σχέ­δια της Δε­ξιάς είναι η κοι­νω­νι­κή δύ­να­µη που απε­λευ­θέ­ρω­σε η «Δια­δι­κα­σία» τα προη­γού­µε­να 20 χρό­νια. Είναι εν­δει­κτι­κή η σύ­γκρι­ση µε την εύ­κο­λη και γρή­γο­ρη κα­τάρ­ρευ­ση της Ντί­λµα στη Βρα­ζι­λία, µπρο­στά σε µια πολύ πιο ήπια επί­θε­ση.

Το Σαν Αγκου­στίν είναι ένα από τα πο­λυ­πλη­θή φτωχά «µπά­ριο» του Κα­ρά­κας. Εκεί την κρίση και τις ελ­λεί­ψεις προ­σπα­θούν να αντι­µε­τω­πί­σουν κο­λε­κτί­βες που πα­ρα­κά­µπτουν τους µε­σά­ζο­ντες κι έρ­χο­νται σε επαφή µε κο­λε­κτί­βες αγρο­τών. Είναι ένας «µι­κρό­κο­σµος» που όµως συ­νε­χί­ζει να υπάρ­χει σε διά­φο­ρα µέρη της Βε­νε­ζου­έ­λας. Αξί­ζει να ση­µειω­θεί, απο­τι­µώ­ντας τη δια­κυ­βέρ­νη­ση Μα­δού­ρο, ότι και σε αυτό το «µπά­ριο» υπήρ­ξαν πολ­λές αντι­κυ­βερ­νη­τι­κές δια­δη­λώ­σεις για την κα­τάρ­ρευ­ση των δη­µό­σιων υπη­ρε­σιών. Αλλά πολύ δια­φο­ρε­τι­κές από εκεί­νες της Δε­ξιάς. Στην τε­λευ­ταία συ­νέ­λευ­ση των κο­λε­κτί­βων του µπά­ριο, µια ακτι­βί­στρια εξη­γού­σε ότι «τα λαϊκά κι­νή­µα­τα δεν έχουν την πο­λυ­τέ­λεια να πε­ρι­γρά­φουν τον σο­σια­λι­σµό ως ιστο­ρι­κό ορί­ζο­ντα… µε την κα­θη­µε­ρι­νή ζωή να επι­δει­νώ­νε­ται τόσο πολύ, είναι ανά­γκη να δεί­ξου­µε ότι η συλ­λο­γι­κή οι­κο­δό­µη­ση της λαϊ­κής εξου­σί­ας µπο­ρεί να αντι­µε­τω­πί­σει κά­ποιες από τις πιο άµε­σες ανά­γκες του λαού».

Αυτή την κοι­νω­νι­κή δυ­να­µι­κή θέλει να συ­ντρί­ψει η αντί­δρα­ση στη Βε­νε­ζου­έ­λα. Αυτή την κοι­νω­νι­κή δυ­να­µι­κή «στραγ­γά­λι­σε» η µπο­λι­βα­ρια­νή ηγε­σία όλα τα τε­λευ­ταία χρό­νια, δί­νο­ντας έτσι χώρο κι ευ­και­ρί­ες στην αντί­δρα­ση να ελ­πί­ζει. Σε αυτή τη δυ­να­µι­κή βρί­σκε­ται η µόνη ελ­πί­δα για θε­τι­κή διέ­ξο­δο στη Βε­νε­ζου­έ­λα.

Μπαί­νο­ντας στο µπά­ριο του Σαν Αγκου­στίν, σε κα­λω­σο­ρί­ζει ένα γκρά­φι­τι: «Μόνο ο Λαός µπο­ρεί να σώσει το Λαό».

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά